با توجه به گذشت چند سال از تالیف کتب جدید فارسی ، در این مقاله سعی شده است تا کتابهای فارسی پایه اول از نظر ساختار ظاهری و محتوایی مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد . در زمینه ي ساختار ظاهری کتاب ، تصاویر و نحوه چینش نشانه ها و خط مورد بررسی قرار گرفته و در زمینه ی ساختار محتوایی به مفاهیم موجود در تصاویر به عنوان اصلی ترین شیوه ی انتقال مفاهیم به دانش آموزان توجه شده است . کتابهای سال‌های اخیر آموزش زبان فارسی در پایه‌ی اول با توجه به رویکردهای نوین علم زبان‌آموزی گرداوری شده‌اند. همچنین برای بالابردن کیفیت آموزش زبان، تغییرات اساسی در اهداف و رویکردها، روش تدریس و ساختار ظاهری آن داده شده است. اگرچه مولفان این کتب سعی کرده‌اند کتابی منطبق با استانداردهای علم زبان‌آموزی تهیه نمایند و تا حدی هم در این کار موفق بوده‌اند، اما در پاره‌ای از موارد تالیف این کتاب‌ها خالی از ضعف و اشکال نیست.
می‌توان گفت تنها داستان کتاب در درس 21 آمده که یک بازنویسی کودکانه و شیرین از داستان لاک‌پشت و مرغابی‌های کلیله و دمنه است. متن باقی درس‌ها، روایت داستان‌گونه ندارد و بیشتر شامل گفت‌وگو یا توضیحاتی درباره‌ی موضوعات مختلف است. در دنیایی که انواع و اقسام رمان‌های جذاب در دسترس کودکان قرار دارد، چرا دانش‌آموز نباید در کتاب فارسی با حداقل دو سه تا داستان کوتاه جذاب روبه‌رو شود؟ از طرفی دانش‌آموز برای یادگیری بهتر احتیاج دارد در یک فضای جذاب و شاد همراه با کمی چاشنی طنز قرار بگیرد ولی متاسفانه انگار خندیدن دانش‌آموز حین خواندن بعضی از قسمت‌های کتاب برای مولفان تعریف‌نشده است. در این کتاب جایگاه خاصی برای پرورش قوهی تخیل دانش‌آموز و آشنا شدن با طنز در ادبیات در نظر گرفته نشده است. هرچند تنوع موضوعات در این کتاب کم نیست، ولی جای خالی مسائلی که کودک امروز با آن درگیر است، در این کتاب به چشم می‌خورد.
این کتاب می‌تواند به عنوان پایه‌ای محکم برای توسعه زبانی و ادبی دانش‌آموزان در آغاز مسیر تحصیلی‌شان عمل کند و به آنها کمک کند تا با انگیزه و اشتیاق به مطالعه و یادگیری پیش بروند. چراکه جای خالی شعری طنزگونه یا شعری که کمی به مسائل روز بپردازد در این کتاب به چشم می‌خورد. دانش‌آموز اگر در کتاب فارسی با اشعار طنز یا اشعاری که با زندگی روزمره‌ی او سر و کار دارد، مواجه نشود، ناخودآگاه در خارج از این کتاب با آن موارد روبه‌رو خواهد شد. این مسئله سبب شکل‌گیری این ذهنیت در دانش‌آموز میشود که با یک کتاب فارسی کامل و جامع روبه‌رو نیست و در خارج از این کتاب موضوعات جذاب‌تری برای خواندن پیدا می‌کند. علیرضا عابدین (روان شناس) در پژوهشی به بررسی و تحلیل داستان‌های کتاب فارسی کلاس اول در ایران و مقایسه آن با داستان‌های کتاب زبان کلاس اول در دو کشور شرقی و غربی یعنی چین، به عنوان نماینده فرهنگ جمع‌گرا و آلمان، به عنوان نماینده فرهنگ فردگرا پرداخته است. او به این منظور تمامی داستان‌های کتاب فارسی اول ابتدایی در ایران، شامل ۵١ داستان منتشر شده در سال ١٣٩١، همچنین ۴۴ داستان از داستان‌های کتاب کلاس اول چین و ٢۶ داستان از مجموعه چهار کتاب کلاس اول آلمان را به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب کرده است.
درس ریاضی پایه اول دبستان یکی از مهم ترین دروس در این پایه می باشد که اگر به خوبی آموزش داده نشود دچار مشکل در یادگیری سال های بعد می شود. در ادامه نظر تعدادی از شاعر و نویسنده‌های حوزه کودک و نوجوان را جویا می‌شویم. از سال 1388، بعنوان یکی از پیشگامان تخصصی خدمات کتابرسانی، افتخار خدمت به هزاران هموطن و صدها اداره و دانشگاه و بانک و … کوشش ما بر این است که «لذت خرید سریع، آسان و مطمئن کتاب» را با idebook تجربه کنید. در این فصل دانش آموزان با خواص آهن‌ربا و موارد استفادۀ آن در زندگی روزمره آشنا می‌شوند. به وجود آوردن فرصتی برای کنجکاو شدن دانش آموزان در مورد پدیده های طبیعی و تقویت مهارت پرسشگری.
تقریبا تا اواسط کتاب، هیچ داستانی دیده نمی‌شود ولی از درس 16 به بعد، در هر درس با یک داستان روبه‌رو می‌شویم. 13 شعر و حدود 7 داستان همراه با تصاویری زیبا، محتوای درس‌ها را تشکیل می‌دهند. نکته‌ی حائز اهمیت در این کتاب، توجه ویژه به پدر و مادر و به طور کلی خانواده است. در اکثر درس‌ها نام یکی از اعضای خانواده آورده شده که سبب انس بیشتر دانش‌آموز با خانواده میشود. خداوند، طبیعت، اجتماع، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به ترتیب پراکندگی موضوعات دیگر کتاب را شامل می‌شوند. کتاب کار فارسی اول دبستان، به تازگی‌ترین نسخه از آموزه‌های فارسی برای دانش‌آموزان ابتدایی می‌باشد.
اینگونه تقسیم بندی حروف ، دانش آموزان را در انتهای فراگیری نشانه ها با مشکلات بسیاری مواجه میسازد . زیرا دانش آموز در انتهای آموزش نشانه ها با تعداد زیادی از کلمات و نشانه ها مواجه میشود که برای یادگیری آنها هیچ راهی جز به خاطر سپردن صورت دیداری واژه ندارد . بنابراین کلمات استثنا طی مدت زمان کوتاه و به طور فشرده آموزش داده میشود . درصورتیکه اگر این نشانه ها در لابه لای نشانه های فارسی قرار میگرفتند دانش آموزان فرصت بیشتری برای ثبت شکل کلمات در حافظه داشتند و آموزش اين نشانه ها آسانتر میشد . امیدواریم با پیشرفت روز افزون تکنولوژی و فن‌آوری آموزشی و با استفاده از تجارب و نظرات آموزگاران و متخصصان این پایه، اشکالات بر طرف شده و آموزش به نحو مطلوب‌تری انجام پذیرد. لازم به ذکر است که اگر تابوی حفظ برخی چارچوب‌های چند ده ساله در کتاب شکسته نشود، همیشه دانش‌آموز کتاب را چند قدم عقبتر از خود خواهد دید و در خارج از این کتاب به دنبال ادبیات دلخواهش خواهد گشت که متناسب با فضا و زمانی است که در آن قرار دارد.
می‌توان گفت کودک دهه‌ی 90 تقریبا از روزهای نخستین زندگی‌اش، با دستگاه‌های هوشمند از قبیل موبایل، تبلت، لپ‌تاپ و به طور کلی تکنولوژی روز سر و کار دارد. مضرات آشنایی زودهنگام کودکان با این قبیل تکنولوژی‌ها و به‌خصوص با فضای مجازی، بر همگان آشکار است. از این رو بهتر است در اولین کتاب‌هایی که کودکان با آن روبه‌رو می‌شوند، فرهنگ استفاده‌ی صحیح از دستگاه‌های هوشمند ارتباطی، فضای مجازی و … به کودکان آموزش داده شود و این فرهنگ‌سازی به صورت جدی در دستور کار کتابهای دبستان قرار گیرد. به‌خصوص کتاب فارسی به دلیل اینکه نسبت به کتابهای دیگر، پتانسیل بیشتری در جذب دانش‌آموز دارد، می‌تواند با شعر و داستان‌های زیبا زمینه‌ی مناسبی برای این فرهنگ‌سازی فراهم نماید.
بعد از این سه نیاز که اساسا در ارتباط با دیگران (نیازهای جمعی) معنا پیدا می‌کنند، نیازهای شخصی‌تر مثل «پیشرفت » و «بازی » در چین، ظهور می‌کنند. 🙆 اگر سوال یا پیشنهادی در رابطه با این درس و یا سایر درس ها و بخش های سایت دارید، کافیست به انتهای این مطلب مراجعه کرده و نظر خود را یادداشت نمایید تا ترتیب اثر داده شود. آشنایی با مفاهیم گرم و سرد و منابع تولید کننده گرما و سرما در این فصل به آن ها پرداخته می شود.
از آنجائیکه کتابهای درسی هر کشور ، سند معتبری از برنامه ها و اهداف پیش بینی شده جهت توسعه ی فرهنگ و دانش اجتماعی آن کشور است ، لذا توجه و دقت همه جانبه در تدوین کتب درسی که در کنار دیگر ابزار و امکانات مکمل ، ایفاگر نقش های گوناگون جهت تحقق اهداف هر جامعه است ، امری ضروری به نظر میرسد . اساسی ترین هدف در تدوین کتب فارسی دردوره ی ابتدایی ، آموزش زبان فارسی است . نخستین کتابهای زبان فارسی ، پیش از آموزش رسمی ، تنها با تکیه بر آموزش الفبای فارسی و سواد آموزی بود اما این کتابهاپاسخگوی نیازهای جامعه بر اساس رویکردها و روشهای نوین نظام زبان فارسی نبود . بنابراین به منظور کیفیت بخشی به آموزش زبان ، دو کتاب بخوانیم و بنویسیم جایگزین کتاب فارسی قدیم شد . در این مقاله سعی شده است تا کتابهای فارسی پایه اول از نظر ساختار ظاهری و محتوایی مورد نقد و بررسی قرار گیرد . توجه به کتابهای درسی به ویژه کتب آموزش زبان هر کشور به عنوان سند معتبری از اهداف بلند مدت جهت توسعه ی فرهنگ آن کشور ، امری ضروری به نظر می رسد .
ثبت ديدگاه