طرحواره های افسردگی، بازتاب اشتغال فکری، فقدان، شکست، طرد و خلاء هستند. طرحواره های اضطراب، بازتاب تهدید و آسیب می باشند و طرحواره های خشم نشان دهنده حقارت و قدرت طلبی اند. بک همکاران(۱۹۹۰) برای انواع اختلالات شخصیت، مدلی از طرحواره های ویژه آن اختلال شخصیت را ارائه کرده اند.
یانگ تأکید کرده است که یکی از مهم‌ترین مسیرهای اصلی پاتولوژیک در شکل‌گیری طرحوارههای ناسازگا راولیه تجربه‌های بدرفتاری فرد در دوران کودکی از سوی والدین، خواهر/برادرها و همسالان است. از آنجایی که طرحواره هسته خود پنداره افراد را شکل می دهند اگر دارای محتوای ناسازگار باشند افراد را نسبت به گسترده ای از کاستی ها و مشکلات آسیب پذیر می کنند(یانگ، ۲۰۰۳). پژوهش های انجام شده در این زمینه نشان می دهد که طرحواره های ناسازگار اولیه در شکل گیری و گسترش بسیاری از مشکلات روانشناختی همچون اختلالات شخصیت، افسردگی مزمن و اختلال های اضطرابی نقش دارند(یانگ، ۲۰۰۳). مطالعات نشان می دهد که یک طرحواره ناسازگار اولیه (EMS) خاص، به شدت به برخی از اختلالات مربوط است. با این حال ظاهرا طرحواره های ناسازگار اولیه یک عامل آسیب پذیر عمومی برای آسیب شناسی روانی است که آنها را به طیف گسترده ای از تشخیص های روان پزشکی مربوط می سازد. طرحواره‌ها، الگوهای پایدار شناختی و عاطفی هستند که از دوران کودکی شکل می‌گیرند و در طول زندگی بر تعاملات، تفکر و احساسات ما تأثیر می‌گذارند.
با لحنی خوارکننده در مورد خودتان صحبت می‌کنید، از خودتان انتقاد می‌کنید، و گاهی بسیار عصبانی می‌شوید. احساس می‌کنید چیز انزجارکنندهای در شما وجود دارد که باید آن را از دیگران پنهان کنید. مشکلات و اشتباهاتتان را می‌پوشانید و برای اینکه شرمسار نشوید در موردشان با کسی صحبت نمی‌کنید. هیچ چیز به نظرتان کافی نیست و همیشه کاری هست که باید انجام دهید. احساس بیکفایتی، شکست، حقارت، و شرمساری تقریبا همیشه با شماست و اگر به خواسته‌ها‌یتان نرسید فورا فعال می‌شود. به قدری به نیازهای دیگران توجه می‌کنید که نیازهای خودتان به راحتی کنار گذاشته می‌شوند.
پس از مدتی، رزماری باردار می‌شود، اما به تدریج به نیت‌های واقعی اطرافیانش، از جمله همسرش، مشکوک می‌شود. او احساس می‌کند که همسرش و همسایه‌هایش نقشه‌ای شیطانی برای او و فرزندش دارند. به کسی اجازه نمی‌دهید به شما نزدیک شود، و خودتان هم جرات نمی‌کنید در روابطتان گشوده باشید. مراقب هستید و اطرافیانتان را می‌سنجید تا ببینید چقدر قابل اعتماد هستند. با این وجود جذب کسانی می‌شوید که با شما بدرفتاری می‌کنند و به آنها اجازه می‌دهید شما را تهدید کنند. خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید و تصور می‌کنید یک بازنده اید، به اندازه دیگران استعداد ندارید، و دیگران از شما برترند.
نوزاد موجود نیازمندی است و تقریباً برای رفع تمامی نیازهای خود به دیگران نیاز دارد. نحوه‌ای که دیگران نیازهای نوزاد را برطرف می‌کنند باعث می‌شود که نوزاد در مورد خود، دیگران و ارتباط برقرار کردن تجربه‌ها و اطلاعاتی کسب کند. به مرور زمان این تجربه‌ها را دسته‌بندی می‌کند و اولین طرحوارههای خود را می‌سازد. اگر این تجربه‌ها خوب و مثبت باشند طرحوارههای مثبت و اگر بد و منفی باشند طرحوارههای منفی شکل می‌گیرند.
بنابراین به عنوان شکلی از پیشگویی خودکامبخش، آنها اغلب درگیر رفتارهای خود خرابکارانه می‌شوند. طرحواره های ناسازگار در این حوزه با فقدان احساس خود و فقدان حس عاملیت مرتبط است. حس عاملیت به این معناست که فرد در زندگی خود نقش اصلی را دارد و انتخاب‌ها و تمصمی‌ها به عهده‌ی اوست و اوست که برای خود تصمیم می‌گیرد.
آنها تعیین می‌کنند که چه اطلاعاتی برای ما خوب است و به چه اطلاعاتی نباید توجه کنیم. شناخت و آگاهی از این طرحواره‌ها اولین قدم به سوی تغییر و بهبود است. وقتی می‌فهمیم که چرا به بعضی رفتارها واکنش‌های خاصی نشان می‌دهیم، می‌توانیم به جای تکرار آنها، به شکل آگاهانه‌تری انتخاب‌های خود را مدیریت کنیم. طرحواره های ناسازگار اولیه ممکن است به نظر بی‌رحم و غیرقابل تغییر برسند، اما با ابزارهای درست و تغییر در نگرش‌ها، امکان رهایی از این الگوهای منفی وجود دارد. نیازهای عاطفی شامل دریافت محبت، عشق، اعتماد، دوست داشته شدن و ثبات است. برآورده شدن این نیازها برای داشتن یک زندگی سالم و سلامت روانی کامل ضروری و حیاتی است و اگر برآورده نشوند باعث شکل گیری طرحواره های ناسازگار اولیه می‌شوند.
این نوع از انواع طرحواره ها در روانشناسی معمولاً ناشی از والدینی است که کنترل‌کننده، سوءاستفاده‌گر یا بیش از حد محافظت کننده هستند، به طوری که کودک از توسعه احساس خود ناامید می‌شود. این نوع طرحواره در مراحل بزرگسالی به پاشنه آشیل فرد تبدیل شده و مانع دستیابی به موفقیت در زندگی می شود. او مدام خود را در نقطه شکست تصور کرده و تجربیات تلخی خواهد داشت. در زیر به 16 مورد از انواع طرحوارههای ناسازگار اولیه اشاره می‌کنم.
ثبت ديدگاه