جامعهشناسی سیاسی و فرهنگی کشور و روانشناسی افراد به تبیین چرایی حضور یا عدمحضور در آن جلسهها کمک میکند. شاید شماری از شنوندگان و خوانندگان گمان برند که فردید نهتنها تحصیلات آکادمیک داشته بلکه حتی شاگرد هایدگر یا دستکم همسخن با او بوده است. او بهرغم حضور حدود هشت سال در فرانسه و چند ماه در آلمان، بهجز لیسانس ادبیات دارالمعلمین عالی پیش از سفر به خارج هیچ مدرک دانشگاهی دیگری نداشته است. آشکار است که نمیتوان فردید را با بسا استادان دیگر فاقد تحصیلات عالی آکادمیک مقایسه کرد زیرا آنان تجربه استادان بزرگی را داشتند درحالیکه فردید فاقد پیشینه شاگرد نزد استادان بزرگ بود.
برای یافتن صداهای پسزمینهای باید به دنبال مکالمه اجتماعی باشیم که پیرامون یک موضوع خاص در قرآن وجود داشته است. حال اگر مترجم بخواهد باتوجه به مختصات عالمی دینی که آن کتاب مقدس در آن جای دارد و اصطلاحاتی که در آن پیدا شده و رشد کرده، دست به ترجمه بزند، دلالتهای اصلی و لغوی که نزدیک به مبدأ پیدایش و فهم معاصران آن دین است و بهتدریج در اصطلاحات دینی کمرنگ و بلکه نفی شده، نادیده گرفته میشود. این نکتهای است که در مباحث هرمنوتیک دینی بهطور جدی مورد توجه قرار میگیرد. در این بخش، آثار نیچه برحسب تاريخ انتشارشان مرتب شدهاند، و در مورد کتابهایی که در زمان حیات او انتشار نیافتند، ترتیب برحسب تاریخ نگارش آنها است.
این کتابها همچون سرتاسر فلسفهی نیچه، پیچیده و چالشانگیزاند، اما بسیاری عبارات مناقشهانگیز را نیز شامل میشوند که به خواننده درکی از این میدهند که چرا وی از یک سبک «نااخلاقی» و «اشرافمنشانهای» اندیشه دفاع و برای آن استدلال میکرد. اگر فرصت این را داشته باشید که با برخی از قدرتمندترین و بانفوذترین ایدههای نیچه آشنایی حاصل کنید لاجرم به آثار اولیهی او باز خواهید گشت. آنگاه است که میتوانید درکی انضمامی از این امر به دست بیاورید که نیچه در فکر واکنش نشان دادن عليه چه چيز بود و چرا معتقد بود شورش فکری او لازم و ارزنده است. زندگینامهی فیلسوفان میتواند روزنهای برای واردشدن به اندیشهی آنان باشد؛ اما این نکته را هم باید هنگام خواندن زندگینامه در نظر داشت که تمام فلسفهی آن فیلسوف به رویدادهای روزمرهی زندگی او بازگردانده نشود. کتاب آشنایی با نیچه ضمن پرداختن به زندگی شخصی فردریش نیچه، ایدههای فلسفی او را به روشی آسانفهم، خلاصهوار، بدون بیان جزئیات و البته سنجیده و موثق ارائه کرده است. کتاب تبارشناسی اخلاق یکی از مهمترین کتابهای نیچه که در سال ۱۸۸۷ نوشته شد.
ترجمههای جمادی البته بسیار دقیق و منطقی است و فقط توان کسی چون او میتوانست از پس کتاب «هستی و زمان» مارتین هایدگر برآید. در این کتاب محوری ترین دیدگاه فلسفی نیچه، یعنی انسان برتر و بازگشت تکرارپذیر و جاودانه مطرح شده است. زرتشت یک شخصیت نمادین است که نیچه از زبان او، که زبان شاعرانه و پیامبرانه و حکیمانه است، معنا و ماهیت هستی و نسبت انسان را با آن از دیدگاه خود باز می گوید. گذار از انسان، به ابر انسان برای او یک معنای بنیادی هستی شناسی دارد که با کاویدن آن، معنای نسبت خدا و دین و اخلاق و فلسفه و علم و تمامی وجه معنوی انسان در این اثر طرح می شود. نیچه مصمم است که در آثارِ آیسخولوس و سوفوکل میتوان اوج آفرینش هنری و ظهور حقیقی تراژدی را مشاهده کرد. به زعمِ او، از دوران اوریپید است که شاهدِ شروعِ تنزّل تراژدی هستیم.
من بسیاری از پاراگرافهای این کتاب را که از نیچه نقل شده بود، با ترجمه دکتر دهقانی مقایسه کردم. برای نمونه ترجمههای داریوش آشوری از نیچه یا ترجمه سیاوش جمادی از کتابی که کارل یاسپرس درباره نیچه نوشته است. جمادی بهطور کلی میخواهد به هر نحوی که ممکن است نیچه را به فلسفه نزدیک کند. درباره داریوش آشوری میتوان گفت حشمت زبان فارسی او را در برگرفته است.
لارنس گین بعد از ارائهی مطالب هر بخش، قسمتی را هم بهصورت گزینگویه به نگارش آورده که با موضوع مورد بحث مرتبط است. ازآنجاییکه خودِ نیچه استاد گزینگویههای فلسفی است، این کار خلاقانه مطالعهی کتاب را برای خوانندگان و علاقهمندان به فلسفه و تفکرات نیچه جذابتر کرده است. «چنین گفت زرتشت» از معروفترین و تأثیرگذارترین کتاب های فردریش نیچه به شمار میرود.
ثبت ديدگاه