اما انتقاد اجتماعی‌اش خالی از هرگونه رنگ و بوی ایدئولوژیک یا دفاع ایدئولوژیک است. این انتقاد نسبت به تمام آنچه قوۀ تشخیص را از انسان می‌گیرد، آنچه باید طبق آن زندگی کند، آنچه مدعی است سعادت دو جهان را نصیب انسان می‌کند بدبین است، و به هیچ‌چیز جز انسان با ضعف‌ها و سادگی‌اش اعتقاد ندارد. کتاب عقاید یک دلقک برابر با یک رمان معاصر و آلمانی و دربارهٔ زندگی یک دلقک به نام «هانس شنیر» است که در خانواده‌ای متمول به دنیا آمده، اما به‌خاطر تفاوت در نوع نگرش به زندگی و مذهب، خانواده را ترک کرده و دلقک سیرک شده است. دلقک به نظر خود از بیماری‌های بسیاری از جمله افسردگی، سردرد و نداشتن ارتباطات زیاد رنج می‌برد.

عدم حضور راوی دانای کل و مخاطبین مفروض او، استفاده از طرح داستانی بدون زمان خطی و تمایل به بومی سازی مسائل از جمله عواملی هستند که بر این گفته مهر تأیید می زنند. به عنوان مثال، در کتاب «عقاید یک دلقک»، جهان، منحصراً مطابق با درک شخصیت اصلی داستان از پیرامون خود به تصویر کشیده می شود. در این رمان، جهان و زمان واقعی تحت سلطه ی درک راوی قرار دارند و انتقادهای اجتماعی بل به ندرت از ذهن راوی داستان خارج می شوند. عقاید یک دلقک داستان دلقکی به نام شنیر است که با شکست در زندگی عاطفی خویش رو به الكل آورده است.

این جدایی، تاثیر عمیقی بر روح‌وروان دلقک خودخوانده‌ی داستان ما می‌گذارد و باعث می‌شود که او تمام وقایع زندگیش را زیر ذره‌بین ببرد؛ از مرگ خواهرش طی جنگ جهانی دوم گرفته تا درخواست‌های پدر ثروتمندش و همین‌طور ریاکاری‌های مادرش که همگی در ذهن او تکرار می‌شوند. هاینریش بل در کتاب عقاید یک دلقک شرایط اجتماعی آلمان تحت‌سلطهٔ آلفرد هیتلر و پس از دوران جنگ را به تصویر می‌کشد. او از بسیاری از باورهای سیاسی و مذهبی، مسائل مربوط به ازدواج و اختلافات کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها در این داستان انتقاد می‌کند و تأثیر روانی جنگ بر خانواده‌ها و به‌طور کلی جامعهٔ آلمان را به نمایش می‌گذارد. در کتاب «عقاید یک دلقک» ریاکاری‌ها و تلخی‌های دنیا را از پسِ صورتک یک دلقک می‌بینیم.

او در این مدت از زندگی خود با اتفاقات بسیار زیاد و عجیبی روبه رو خواهد شد. عقاید یک دلقک، کتابی است که در فرم خود سعی دارد تا به پوچی جهان و تمام پدیده‌هایش نزدیک شود و این موضوع را جار بزند. منتقدین سراسر جهان هیچ وقت به صورت یکپارچه از آثار بل حمایت نکردند، حتی آن دسته از منتقدینی که داستان های او را در زمره ی بهترین آثار ادبی در اواسط قرن بیستم طبقه بندی می کردند.

داریوش مهرجویی، کارگردان این فیلم، به همراه همسرش وحیده محمدی‌فر، فیلم‌نامهٔ سنتوری را از روی کتاب حاضر اقتباس کرده و آن را ایرانیزه کرده‌اند؛ یعنی مولفه‌ها، موتیف‌ها، خرده‌پیرنگ‌ها و عناصر اثر را با فرهنگ عامهٔ کنونی ایران مطابقت داده‌اند. البته سنتوری، یک اقتباس آزاد از روی عقاید یک دلقک بوده است اما اقتباس‌هایی عینی از این کتاب هم موجود است و برای مثال در سال ۱۹۷۶ وویکش یاسنی، کارگردان اهل جمهوری چک فیلمی از روی این رمان ساخته است. کمتر نویسنده ی آلمانی را می توان پیدا کرد که در طول عمر خود به شهرت و محبوبیت هاینریش بل رسیده باشد. بزرگترین موفقیت ادبی این نویسنده، رمان «آبروی از دست رفته کاترینا بلوم» بود که در سال 1974 به انتشار رسید و تنها در آلمان به فروشی بیش از شش میلیون نسخه دست یافت. بل به خاطر توانایی اش در انتقال احساسات و عقاید خود در قالب نثری ساده، موجز و البته تأثیرگذار، مورد تحسین و تمجید منتقدین ادبی قرار گرفته است. علاوه بر این، برخی مفسرین، سبک نگارش بل را به عنوان اعتراضی آگاهانه به پیچیدگی ساختار در آثار ادبی کلاسیک آلمان بر شمرده اند و آثار او را با ارنست همینگوی مقایسه کرده اند؛ گفتنی است که خود بل هم از همینگوی به عنوان نویسنده ای تأثیرگذار بر آثار خود نام برده است.

بل ریاست انجمن قلم آلمان و ریاست انجمن بین‌المللی قلم را در کنار جوایز ادبی مانند جایزه ادبی گروه ۴۷ در کارنامه خود دارد. رمان عقاید یک دلقلک با قلم نویسنده مشهور آلمانی هاینریش بل به رشته تحریر درآمده است و به عنوان یکی از برترین و موفق‌ترین آثار در ادبیات آلمان و ادبیات جهان در قرن بیستم به شمار می‌رود و  توانسته در سال ۱۹۷۲ برنده جایزه نوبل شود. برای خرید کتاب عقاید یک دلقک میتوانید به صورت اینترنتی اقدام به خرید کنید. هاینریش بل با نام کامل هاینریش تئودور بل (زاده‌ی ۲۱ دسامبر ۱۹۱۷، کلن، آلمان – درگذشته در ۱۶ جولای ۱۹۸۵، بورنهایم-مرتن، نزدیکی کلن، آلمان غربی)، نویسنده‌ی آلمانی و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات در سال ۱۹۷۲ است. رمان‌های کنایه‌آمیز بل در باب رنج‌های زندگی آلمانی‌ها در طول جنگ جهانی دوم و پس از آن، روان‌شناسی ملت در حال تغییر آلمان را به تصویر می‌کشد.

خوشبختانه در اغلب هتل‌ها من را می‌شناسند، در این پنج سال نظم و آهنگی با تنوع مختصری در من پیدا شده که تغییرش بعید به نظر می‌رسد. او تنها از ملالت ها، پلیدی ها و بی معنی بودن جنگ سخن می گوید و آن را بی ثمر و بی نتیجه می داند. ماری همواره کتاب‌های عرفانی زیادی همراه داشت و من به خاطر دارم که در آنها کلمات «تهی» و «هیچ» به کرّات جلوه می‌کردند. وقتی مستم شرمسارانه حرکاتی را روی صحنه انجام می‌دهم که در واقع می‌بایست به دقت اجرا شوند، اشتباهی که یک دلقک نباید انجام دهد؛ خودم به حرکاتی که انجام می‌دهم می‌خندم، یک حادثۀ خفت‌آور بزرگ. احتمالاً تارک‌نشین‌هایی وجود دارند که با ژرف‌نگری در چنین شرایطی روزگار می‌گذرانند. اگر به داستانی عاشقانه با نگاهی انتقادی علاقه دارید، عقاید یک‏ دلقک‏ یک گزینه عالی برای خواندن است.

بل همچنین در آثار بعدی اش به واقعیت های سیاسی پیچیده ی آخرین دهه از حیات جمهوری فدرال آلمان غربی می پردازد. آثار اولیه ی بل بر تأثیر حکومت نازی بر مردم عادی، به خصوص سربازهایی مثل خودش، تمرکز دارد؛ مردمی که رویدادهایی ورای کنترل آن ها، افسار زندگی شان را به دست داشت. به عنوان مثال، هاینریش بل در کتاب «قطار به موقع رسید»، داستان به یاد ماندنی سربازی را روایت می کند که به گونه ای از چگونگی مرگ خود آگاه شده اما منفعلانه منتظر انتقال خود به جبهه های شرقی جنگ است. یکی از نکات جالبی که شاید تا به الان به آن برنخورده باشید، این است که داستان فیلم سینمایی «سنتوری» (مشهور به علی سنتوری)، اقتباسی از کتاب عقاید یک دلقک است.

از آن جایی که این برنامه‌ را مدام در قطار مرور می‌کنم (مروری شامل بیش از ششصد حرکت که شکل و ترکیبش باید طبیعتاً در مغزم حک شده باشد)، بدیهی است که گه‌گاهی در این موارد غرق خیالات خود ‌شوم. او سعی داشت بگوید که زندگی در جریان است؛ اما من می‌دانستم که دیگر این زندگی نیست که در جریان است؛ بلکه این مرگ است که ادامه دارد. کتاب پر از جملات قصار دلنشین و عمیقه و خوندنش واقعا لذت بخشه.سرشار از نکته هایی که نشان از هوشمندی و آگاهی نویسنده داره.باشد که باعث آگاهی تعدادی ولو اندک شود. او گفت که چرا می‌شود، من در این لحظات احساس می‌کنم درونم به طور کامل خالی شده است، مثل یک فرد مست هستم و دلم می‌خواهد کفش‌ها و لباس‌هایم را هم درآورم و به گوشه‌ای پرتاب کنم، بدون هیچ باری.