اما تعدادی از اشعار وی به زبان عربی سروده شدهاست. این اشعار مرکب از تعدادی قصیده، قطعه و تکبیت است. فروغی در تدوین کلیات سعدی، غزلهای پندآموز و عارفانه را از بقیه غزلها جدا کرده و در فصلی مجزا با عنوان مواعظ آوردهاست.
همین ویژگیها باعث شده که سعدی شیرازی، شاعری برای تمام فصول و دورانها باشد. اگر سرزمین شاعران و ادبیان، پادشاهی داشته باشد، هیچکس لایقتر از سعدی برای پوشیدن کسوت پادشاهی نیست. یکی از بزرگترین شاعران فارسیزبان، سعدی شیرازی است. سعدی علاوه بر شاعر، یکی از نویسندگان بزرگ ایرانی نیز میباشد که در قرن هفتم هجری زندگی میکرد. امروزه غزلیات سعدی نه تنها در ایران مطالعه میشود، بلکه به چندین زبان مختلف ترجمه شده و در اختیار افراد خارجی نیز قرار گرفتهاند.
طیبات و بدایع به لحاظ هنری نیز به دو بخش دیگر برتری دارد. در برخی از نسخههای کلیات سعدی، غزلهای ملمع در بخش جداگانهای با نام ملمعات آمدهاست که به نظر محمدعلی فروغی یک تقسیمبندی جعلی است؛ چون در نسخههای قدیمی، مشاهده نشدهاست. غزلیات سعدی مجموعهٔ شعرهاییست که سعدی در قالب غزل سروده و تاکنون چندین تصحیح از آنها بوسیلهٔ استادان زبان و ادب فارسی منتشر شدهاست.
علاوه بر این، محمدعلی فروغی در تحقیقات خود، در یکی از نسخههای خطی از کلیات سعدی، با کتاب دیگری به نام معمیات مواجه شدهاست که حاوی ۳۱ قطعهٔ عربی و فارسی در لغز و معماست. بر سر تاریخ مرگ سعدی شیرازی اختلافاتی وجود دارد و زمان مرگ او را در منابع متعدد بین سالهای 690 تا 695 هجری قمری ذکر کردهاند. اگرچه اکثر منابع بر تاریخ 690 هجری قمری اتفاق نظر دارند.
برخی از نوگرایان معاصر ایران آثار او را غیراخلاقی، بیارزش، متناقض و فاقد نظم سیستماتیک قلمداد کردهاند. علاوه بر تأثیر آثار سعدی شیرازی بر جهانبینی مردم کوچه و بازار، تأثیر او بر شاعران همنسل و پس از او هم انکارناپذیر است. تا جایی که حتی حافظ عروض خود را بر پایهی اشعار سعدی گذاشته است و تعدادی از غزلیات خود را با وزن و قافیهی غزلیات سعدی سروده است. ترجمهی کتابهای سعدی شیرازی به زبانهای اروپایی زمینه را برای نفوذ ادبیات و جهانبینی او به جهان غرب مهیا کرد. این جهانبینی را میتوانیم در جغرافیاهای مختلف و در سرتاسر جهان ببینیم.
بهعقیده ادوارد، شرقشناس، اشعار عربی سعدی در سطح متوسطی قرار دارد. اندیشه های اخلاقی و تربیتی سعدی سالها پیش به عنوان یکی از متون درسی در مکتبخانه ها به دانش آموزان یاد داده می شد اما امروزه جای خالی آموزه های سعدی در کتب درسی به شدت احساس می شود. سعدی در گلستان، به عنوان یک معلم اخلاق ظاهر میشود و از طریق داستانهای کوتاه و آموزنده، به تربیت نسلهای مختلف پرداخته است. این اثر، به دلیل داستانهای حکمتآمیز و پندهای اخلاقی، همچنان مورد توجه و علاقه افراد مختلف از کودکان تا بزرگسالان است. تقریبا تمام مستشرقین و خاورشناسان بزرگ جهان، گلستان سعدی را در کنار برخی دیگر از کتابهای پارسی همچون دیوان حافظ و شاهنامه فردوسی، به عنوان یکی از ستونها و شاهکارهای ادبیات پارسی میشناسند.
داریوش رحمانیان، استاد تاریخ، با استناد به تعداد زیاد حکایاتی که در مورد سیاست در این کتاب موجود است، این کتاب را صورتی از اندرزنامه (سیاستنامه) میداند و سعدی را پیرو سنت اندرزنامهنویسی قلمداد میکند. سعدی علاوه بر اینکه به سرودن شعر و نوشتن نثر میپرداخت، سرشار از علم و ادب بود. به همین دلیل خطبهها و سخنرانیهای بسیار زیادی را برگزار میکرد که در آنها نکات مهم زندگی بیان میشد. به همین دلیل افرادی گرد هم آمدند تا به جمعآوری این سخنرانیها و مکتوب کردن آنها بپردازند.
ثبت ديدگاه