مطالعه‌ی تصحیح هوشنگ ابتهاج از دیوان حافظ، برای پژوهش در این باره لازم به نظرم آمد. شماره‌گذاری غزل‌ها بر اساس نسخه‌ی تصحیح علامه قزوینی و دکتر غنی انجام‌شده‌است. در مواردی که غزلی در تصحیح قزوینی-غنی نبوده، شماره‌ی غزل تصحیح خانلری بعد از شماره‌ی قزوینی-غنی با ذکر «ناتل» آمده‌است.

برای گرفتن فال حافظ در ابتدا بایستی نیت کنید و توصیه می شود یا فاتحه ای خوانده و تقدیم روح شاخ نبات کنید و یا صلوات بفرستید. سپس در حالی که کتاب را در دست چپ گرفته اید با دست راست آن را باز کنید و سپس غزلی را که برایتان قرعه افتاده را بخوانید و بر اساس شرایط روحی و مشکل خود، برداشتی از آن داشته باشید. از آن روز به بعد به حافظ شیرازی لقب “لسان الغیب” را دادند و باور داشتند که تفال زدن به دیوان او می تواند خبرهایی از عالم غیب را به انسان دهد و او را نسبت به آینده آگاه سازد. وی در دوران نوجوانی خود در نانوایی کار می کرد و در یکی از آن روزهایی که وظیفه داشت نان ها را به محله ای ثروتمند ببرد با دختری به نام نسرین آشنا شد و جذب زیبایی و کلمات وی شد. وی پس از ازدواج با دختری که به خاطر شیرین زبانی اش به او شاخ نبات می گفت، صاحب یک فرزند شد و پس از گذشت چند سال همسر خود را از دست داد و دیگر تا آخر عمر ازدواج نکرد.

در مواردی که غزلی در تصحیح قزوینی-غنی و تصحیح خانلری نبوده، روایت شاملو بعد از شماره‌ی قزوینی-غنی با ذکر «شاملو» آمده است. موضوعات اشعار حافظ بسیار متنوع است و در زمینه های متفاوتی سراییده شده اند به طوری که امروزه از اشعار وی در بسیاری از هنرهای تجسمی، خوش نویسی و همچنین موسیقی های سنتی استفاده می شود. در تمامی آثار حافظ شیرازی، تناسبات دقیق هنری رعایت شده و صورتی رمزآلود دارند. سرانجام، برخی هم از گرایش‌های مهرپرستانه‌ی حافظ و نیز از فرویدگرایی خواجه سخن در میان آورده‌اند. صدای سخن عشق، حسن انوری، تهران، ۱۳۷۴ش، شرح معلمانه و جامع یکصد غزل حافظ است. شارح ضمن توجه به صنایع، خاصه صنعت ایهام، واژه‌های کلیدی اشعار خواجه و اشارات قرآنی، معنای کلی هر بیت را به دست داده است.

این دیوان شامل غزلیات غنی و پرمعنا است که به زیبایی زبان و عمق احساسات شناخته می‌شود. این گردآورده‌ی ارزشمند سلیم نیساری در سال ۱۳۸۰ به همت مرکز حافظ‌شناسی منتشر شد. کتاب دربردارنده‌ی ۴۸ نسخه‌ی خطی حافظ در سده‌ی نهم به ترتیب تقدم تاریخ کتابت است که از این میان، ده نسخه هریک اساس یک طبع تک‌نسخه‌ای از دیوان حافظ قرار گرفته است. دیگر نسخه‌های شناخته شده‌ی سده ی نهم، آمار اقسام شعر حافظ مندرج در نسخه‌های خطی سد‌ه‌ی نهم، فهرست ۱۵ قصیده‌ی تفکیک شده از آمار غزلیات، و عنوان مثنوی‌های مندرج در نسخ سده‌ی نهم از دیگر محتویات این اثر گران‌سنگ است. البته شرح‌های فراوانی هستند که مجال معرفی آن‌ها در این نوشته نیست و این موضوع، به منزله‌ی نادیده گرفتن ارزش آن‌ها نخواهد بود (باقری، ۲۷-۳۰).

این سنت از دیرباز در میان مردم ایران رواج داشته است و فال حافظ به عنوان یکی از ابزارهای معنوی و نمادین برای گشایش دل‌ها و یافتن راه‌حل‌های معنوی استفاده می‌شود. حافظ خواندن قرآن با چهارده روایت را مایه مباهات خود می پنداشته و این گونه به نشر می رود که به همین دلیل تخلص حافظ را برای خود انتخاب نموده است. در سراسر دیوان حافظ ابیاتی را مشاهده می کنیم که به صراحت به تأثیر قرآن در زندگی او اشاره کرده است . یکی از باب‌های عمده در حافظ‌شناسی مطالعهٔ کمی و کیفی میزان، گستره، مدل، و ابعاد تأثیر پیشینیان و هم‌عصران بر هنر و سخن اوست .

در مقام مقایسه نیز شیراز را بر شهر اصفهان ترجیح می دهد . شاعر آرمان طلب شیراز با نگاه تیزبین خود به بهار باصفای شهرش «نسیم روضه» شیراز را بدرقه راه مسافران می‌کند. اماکن خیر در شهر، مساجد، مدارس و خانقاه‌ها و املاک فراوانی که به آنها صرف وقت کرده بودند ، به‌وفور پیدا می شد.

در این مقاله، هدف، معرفی شرح‌هایی است (همراه با ذکر نمونه‌ها) که از دیدگاه‌های مختلف بر شعر حافظ نوشته شده است. این شعر در بدخواهان حافظ را متاثر می کند و همه را به خاموشی وامیدارد. دیوان حافظ که شامل بر حدود ۵۰۰ غزل، چند قصیده، دومثنوی، چندین قطعه و تعدادی رباعی می باشد، تاکنون بیش از چهارصد بار به اشکال و شیوه‌های گوناگون، به زبان فارسی و دیگر زبان‌های جهان منتشر گردیده است. شاید تعداد نسخه‌های خطّی ساده یا تذهیب‌شدهٔ آن در کتابخانه‌های ایران، افغانستان، هند، پاکستان، ترکیه و حتی کشورهای غربی از هر دیوان فارسی دیگری بیشتر یافت شود. نکتهٔ خاصی که در دیوان حافظ به چشم می خورد، تعداد زیاد نسخه‌هایی با مفردات و واژه‌های گوناگون است که این خصیصه باعث بروز تصحیحات متعدد و گاه متناقض هم در بین مصححان می‌گردد . دیوان حافظ، نه تنها در ادبیات فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد، بلکه به عنوان یک گنجینه فرهنگی و معنوی در جامعه ایرانی شناخته می‌شود.

هری اکنون ۱۳ سال دارد و در نقطه عطفی جذاب قرار گرفته است. هری در قطار هاگوارتز برای اولین بار با دیوانه‌سازان آزکابان مواجه می‌شود؛ موجوداتی که از اندک شادی آدم‌‌ها تغذیه می‌کنند. در این کتاب ما با سیریوس بلک آشنا می‌شویم؛ شخصیتی که ارتباطی پیش‌بینی‌نشده با هری دارد. «زندانی آزکابان» بیشتر به گذشته می‌پردازد و زندگی والدین هری را از طریق دوستان قدیمی‌شان (لوپین، سیریوس، ورمتیل) روشن می‌کند.