مطالعه‌ی کتاب محتوم را به تمام علاقه‌مندان مباحث جبر و اختیار و مخاطبان آثار فلسفه‌ی کاربردی پیشنهاد می‌کنیم. کتاب محتوم حول محور چهار موضوع اصلی می‌پردازد که در فصل‌های مختلف تشریح می‌شود. این راهنمای جامع استرس نوعی خودآموز است که می‌توان از آن به منظور کاهش استرس در محیط کار و در روابط با افراد استفاده کرد. در تمرین‌های گام به گام این کتاب، با چرخهٔ استرس، تکنیک‌های آرام‌سازی، استفاده از روش‌های بازسازی شناختی، گوش‌دادن فعال، جرئت‌مندی، و بازخورد منفی آشنا می‌شویم.

این دیدگاه به‌طور خاص از سوی فیلسوفان و دانشمندان عصب‌شناسی حمایت می‌شود و ساپولسکی آن را با استدلال‌های خود تقویت می‌کند. ساپولسکی از این نظریه برای نشان دادن این نکته استفاده می‌کند که حتی اگر اراده آزاد وجود داشت، تأثیرات پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی محیط و زیست‌شناسی، آن را به شدت محدود می‌کردند. این بدین معناست که رفتارهای انسانی به‌طور دقیق قابل پیش‌بینی نیستند، اما این عدم پیش‌بینی به معنای آزادی اراده نیست، بلکه نشان‌دهنده پیچیدگی و عدم قطعیت در سیستم‌های زیستی است. در ادامه ساپولسکی با بررسی دیدگاه‌های مختلف در مورد آزادی اراده را بررسی می‌کند و سعی می‌کند آن‌ها رد کند.

او معتقد است که اراده آزاد تحت تأثیر کامل زیست‌شناسی و محیط قرار دارد و نمی‌توان از این محدودیت‌ها فراتر رفت. به عبارت دیگر، او به نوعی جبرگرایی زیستی باور دارد و ایده اراده آزاد را با طعنه و نقدهای تند رد می‌کند. شاید چون بسیاری از فیلسوفان سازگارگرا هستند، انکار، ارادۀ آزاد غیرمنطقی به نظر می‌رسد. این افراد اعتقاد دارند با وجود اینکه اعمال ما تعیین‌شده است اما ما باز هم ارادۀ آزاد داریم. ساپولسکی در کتاب محتوم سعی دارد با دیدگاه این افراد مقابله کند و ثابت کند که ارادۀ آزاد توهمی بیش نیست و مواجهه با این حقیقت نباید باعث ناامیدی و بی‌اخلاقی ما شود. یکی از مفاهیم کلیدی که ساپولسکی در کتاب «محتوم» مورد بررسی قرار می‌دهد، مفهوم «پیچیدگی ظاهرشونده» است.

او از مطالعات علمی متعددی استفاده می‌کند که نشان می‌دهند مغز انسان تصمیمات خود را پیش از آنکه ما آگاهانه از آنها باخبر شویم، می‌گیرد. این بدان معناست که آنچه ما به عنوان یک انتخاب آگاهانه می‌پنداریم، در واقع نتیجه فعالیت‌هایی است که در سطح ناخودآگاه مغز رخ داده‌اند. برای مثال، مطالعات نشان داده‌اند که تصمیم‌گیری در مغز چند ثانیه پیش از آنکه ما آگاهانه تصمیم بگیریم، آغاز می‌شود. به طور خلاصه، سپالسکی معتقد است که ما چیزی بیش از مجموعه‌ای از شانس‌های بیولوژیکی و محیطی نیستیم که هیچ کنترلی بر آن‌ها نداشته‌ایم.

هر تصمیمی که شما در زندگی می‌گیرید، از انتخاب شریک زندگی گرفته تا خوردن یک کیک شکلاتی، به دلیل ارادۀ آزاد و انتخاب شما نیست. بلکه مربوط به مجموعه‌ای پیچیده از عوامل زیستی و فرهنگی است که شما کنترلی روی آن ندارید. وقتی شما رفتار خاصی می‌کنید، مغز شما آن رفتار را تولید می‌کند و آن هم به این دلیل است که  نورون‌های مغز شما چند ثانیه قبل از آن رفتار، به شیوه خاصی عمل کرده‌اند.

او معتقد است که حتی اگر رفتارهای ما به‌طور کامل توسط عوامل زیستی و محیطی تعیین شده باشند، ما همچنان می‌توانیم به عنوان اعضای یک جامعه به شکلی معنادار زندگی کنیم. او از خوانندگان خود می‌خواهد که به جای تمرکز بر کنترل کامل بر رفتارها، به درک بهتر از خود و دیگران و ایجاد شرایطی که منجر به رفتارهای مثبت‌تر و انسانی‌تر می‌شود، توجه کنند. احتمالاً شما نیز مثل بیشتر مردم معتقدید که در نهایت مسئول اعمال خود هستید، به عبارت دیگر، اراده‌ی آزاد دارید.

شما با استفاده از کتابراه همیشه و همه جا به کتاب‌ها و کتابخانه خود دسترسی دارید و می‌توانید به سادگی از هر فرصتی برای مطالعه استفاده کنید. در کتابراه برای همه سلیقه‌ها از داستان، رمان و شعر تا روانشناسی، تاریخی، علمی، موفقیت و… اپلیکیشن کتابخوان کتابراه برای اندروید، IOS و ویندوز در دسترس است. این ویژگی آشوبناکی که دانستن وضعیت آغازین باعث نمی‌شود تا بتوانید پیش‌بینی کنید که چه رخ خواهد داد، ضربه خردکننده‌ای به تقلیل‌گرایی کلاسیک است. اما اینکه هرگز نتوانیم بدانیم در گذشته چه رخ داده است، باعث ویران شدن آن چیزی می‌شود که تقلیل‌گرایی حذف‌گرایانه رادیکال می‌نامند، یعنی توانایی حذف کردن هر علت قابل تصور چیزی، تا وقتی که به آن علت اصلی‌اش برسیم. طبق این قرارداد انحصاری، تمامی حقوق این اثر از جمله انتشار کاغذی و الکترونیکی برای نشر نوین محفوظ بوده و ترجمه و انتشار مجدد آن توسط سایر مترجمان و ناشران ایرانی، خلاف قوانین کپی‌رایت بین‌المللی و اخلاق حرفه‌ای است.