دردناک‌تر از آن این است که بیقین بدانی که پس از یک ساعت یا ده دقیقه یا نیم دقیقه و شاید هم‌اکنون، دیگر روح از بدنت جدا خواهد شد و برای همیشه زندگی‌ات به پایان خواهد رسید. هر چیزی به اندازه خوب است و هر چیزی در کنار ضدش معنا و اهمیت پیدا می‌کند. همیشه خوب بودن، همیشه چشم‌پوشی کردن، همیشه همه را راضی نگه داشتن؛ ویرانی به بار می‌آورد همان‌طور که در انتهای کتاب نتیجه تلخش به کام‌مان می نشیند. او تلخکام و یکه و تنها در مقابل ظلمت و تباهی ایستاده است اما نمی‌تواند کاری از پیش ببرد.

اما می دانید، خود من به این نکته‌ی اخیر، یعنی عدم وجود وجه مشترک میان ما، اعتقاد ندارم. حال آن‌که در حقیقت افرادی که در ظاهر با هم بسیار اختلاف دارند، از نظر درونی کاملا به یکدیگر شبیه هستند. این تصور از تنبلی انسان‌هاست که خود را فقط به سبب ظاهر از دیگری متمایز می‌بینند. نکته قابل تامل آن است که آن‌طور که در قسمت پایانی کتاب گفته شده گویا شخصیت پرنس دقیقن خود داستایووسکی است.

او از بیماری‌هایی مانند اپیلپسی، آسم و ضعف عمومی رنج می‌برد و در یک مراسم بزرگ و دلخراش، در مقبره‌ای در نزدیکی سنت پطرزبورگ دفن شد. با وجود بیماری‌هایش، داستایفسکی تا انتهای زندگی‌اش به نوشتن ادامه داد و آثار بسیاری را برای جهان ادبی خلق کرد. امروزه، او به عنوان یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان دوره‌ی مدرن شناخته می‌شود. او همچنین قطعات سنت ارتدکس روسی را با احساسات صلح جهانی و عشق الهی که گاهی درست قبل از حملات صرع خود تجربه می‌کرد، ترکیب کرد.

در حقیقت زندگی او به اندازه‌ی زندگی طبیعت فناپذیر است، طبیعتی که او رابطه‌ی عمیقی با آن داشت. طبیعت شاید فناناپذیر باشد، ولی زندگی شاهزاده قطعا فناناپذیر خواهد بود؛ و این حقیقت‌ی است که باید از طریق یک معنای درونی و روحانی دریافت شود. این حقیقت در مورد او و همه‌ی کسانی که در حلقه‌ی جاذبه‌ی دوروبر او قرار دارند مصداق پیدا می‌کند. زندگی جاودانه‌ای که این رمان به آن گواهی می‌دهد با فناناپذیری در معنای عام آن تفاوت زیادی دارد. زیرا در معنای عام و رایج، زندگی در اصل فناپذیر بوده و تنها چیزهای فناناپذیر انسان، انرژی، شخصیت و روح در شکل‌های مختلف آن است. درست در این معنا است که گوته در گفتگو با اکرمن از فناناپذیری کنشوری حرف می‌زند.

میشکین آنها را تعقیب می‌کند و جسد ناستازیا را می‌یابد که توسط راگوژین به قتل رسیده است. پلیس راگوژین را با تب مغزی و میشکین را در وضعیت تقریباً کاتاتونیک پیدا می‌کند. زندگی شاهزاده میشیکین به عنوان یک داستان فرعی در برابر ما قرار داده می‌شود تنها به این منظور که به لحاظ سمبولیک فناناپذیری او برای ما مشهود و قابل رویت باشد.

اپلیکیشن کتابخوان کتابراه برای اندروید، IOS و ویندوز در دسترس است. برای دریافت کتاب ابله و دسترسی به هزاران کتاب الکترونیک و کتاب صوتی دیگر و همچنین مطالعه معرفی کتاب‌ها و نظرات کاربران درباره کتاب‌ها لازم است اپلیکیشن کتابراه را نصب کنید. سروش حبیبی مترجم معاصر ایرانی، تاکنون ده‌ها عنوان کتاب از زبان‌های فرانسه، روسی، آلمانی و انگلیسی به فارسی ترجمه کرده‌ است. فارسی‌زبانان به واسطه ترجمه‌های او با نویسندگانی چون رومن گاری، آلخو کارپانتیه و الیاس کانتی آشنا شده‌اند. «گل‌های معرفت» اثر اریک امانوئل اشمیت، «ژرمینال» نوشت امیل زولا و «زمین انسان‌ها» اثر آنتوان دو سنت اگزوپری از دیگر آثار حبیبی هستند.