گاهی نشانه‌گذاری نادرست یا عدم نشانه‌گذاری باعث می‌شود منظور نویسنده آن‌طور که باید به خواننده منتقل نشود. اغلب نویسندگان درک درستی از کاری که ویراستار انجام می‌دهد ندارند. آنها نمی‌دانند ویراستار از چه راه‌هایی متن آنها را بهتر می‌کند. در رابطهٔ خودشان با ویراستار تردید دارند و همین باعث می‌شود گاهی نتوانند تشخیص دهند چرا متن آنها رد یا پذیرفته می‌شود. علاوه بر موارد بالا، گاهی حتی استفاده نکردن از نشانه‌هایی مانند کاما و نقطه، می‌تواند خواننده را به اشتباه بیاندازد.
انواع ویرایش و مراحل خدمات ویرایشی را می‌شناسید و تفاوت ویرایش فنی و زبانی را، به روشنی، در می‌یابید. نگارش و ویرایش احمد سمیعی گیلانی یکی دیگر کتاب‌های مهم در حوزۀ ویرایش است. استاد احمدی سمیعی گیلانی، مترجم، نویسنده و عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، از ویراستاران نشر فرانکلین بود و آثاری نیز در حوزۀ ویرایش و نگارش دارد. افرادی که دوره‌های ویراستاری را گذرانده‌اند، به‌خوبی از این قوانین آگاهی دارند و هنگام ویرایش متن آنها را به کار می‌گیرند.
همچنین، آشنایی با منابع معتبر مانند فرهنگ املایی خط فارسی و دستور خط فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای هر ویراستار مبتدی ضروری است. کتاب آموزش ویراستاری و درست‌نویسی براساس مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی نوشته شده است. یکی از برجستگی‌های این کتاب، داشتن تمرین در انتهای هر بخش است تا خواننده علاقه‌مند به یادگیری ویراستاری و درست‌نویسی زبان فارسی بتواند آموخته‌های خود را در عمل نیز آزمون کند. من در وبلاگ عقاید یک گرگ هم درباره آموزش ویراستاری برای محتوانویسان نوشته‌ام (البته که پست مهمان بود و من منتشرکننده‌اش بودم!)، هم کتاب‌های دیگری در این زمینه معرفی کرده‌ام.
از این رو، این کتاب منبع مناسبی برای آموزش اصول ویراستاری و نگارش است و می‌تواند هر کدام از این مباحث را، به صورت جداگانه و دقیق، به شما بیاموزد. کتاب «نکته‌های ویرایش» به قلم علی صلح‌جو، مجموعه‌ای ارزشمند از نکات نگارشی‌ست که بی‌شباهت به کتاب نکته‌های کنکوری نیست. وجه مثبت این نکته‌محور بودن، آن است که خواننده می‌تواند کتاب را از هر جایی که بخواهد شروع کند و لازم نیست حتما به سراغ فصل اول رفت.
کتاب نکته‌های ویرایش حاصل یادداشت‌هایی است که صلح‌جو به صورت پراکنده طی سال‌ها کار و تدریس و پس از برخورد با مسائل مهم نگارشی برداشته‌است. کتابی درباره ویراستاری که خواندنش نه‌تنها برای ویراستاران و نویسندگان حرفه‌ای که برای تمام کسانی که می‌نویسند، خصوصا دانشجویان و نویسندگان متون علمی مفید است. نکته‌های ویرایش نوشته‌ی علی صلح‌جو نویسنده، زبان‌شناس، مترجم و ویراستار است. در این اثر به مقوله‌ی ویرایش از دید یک زبان‌شناس پرداخته شده‌است، ازاین‌رو با زاویه‌ی نگاهی متفاوت (نسبت به ادبا) به ویرایش و درست‌نویسی مواجهیم. نویسنده علاوه‌بر تلاش برای پوشش مسائل متنوع و متفاوت حوزه‌ی ویرایش، تلاش کرده خوانندگان را با مسائل مهم‌تری در این حوزه آشنا سازد.
از روزنامه‌ای که باید خودش الگو باشد گرفته تا مطالب رنگارنگ بلاگ‌ها و از همه وخیم‌تر فضای پر اشتباه شبکه‌های اجتماعی، هیچ‌یک از ویروس اشتباهات نگارشی جان سالم به در نبرده‌اند. می‌دانم شمایی که در حال خواندن این مطلب هستید هم از این مشکل رنج می‌برید، وگرنه روی این مطلب کلیک نمی‌کردید. پس در ادامه همراه منتوریکس باشید تا با 7 کتاب برجسته و مهم در دنیای نگارش فارسی آشنا شوید و نگارش‌تان را از شر غلط‌های املایی برهانید. اگر ویراستار به متن تسلط کافی نداشته باشد یا اطلاعاتی درباره موضوع آن نداشته باشد، نمی‌تواند آن را از نظر محتوایی ویرایش کند. این مسئله درمورد مقاله‌های عملی و پژوهشی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، زیرا ویراستار باید به موضوع آن اشراف داشته باشد تا بتواند اصطلاحات و جمله‌های تخصصی آن را ویرایش کند.
درباره ویرایش ساختاری- زبانی مطالبی درج شده که خطاهای واژگانی، تعبیری، اصطلاحی و دستوری را مطرح می‌کند. جداول متعدد این کتاب می‌تواند به شما کمک کند تا کلمات مورد نظر خود را به‌درستی بنویسید و آنها را در جملات خود به کار بندید. غلط ننویسیم با عنوان فرعی «فرهنگ دشواری‌های زبان فارسی» اثر ابوالحسن نجفی مترجم شهیر، زبان‌شناس و پژوهشگر معاصر است. کتاب غلط ننویسیم راهنمایی برای استفاده‌ی عموم نویسندگان و مترجمان در گزینش واژگان و درست‌نویسی است. در این کتاب مجموعه‌ای مفصل از لغاتی که معمولا به اشتباه مورد استفاده قرار می‌گیرند، جمع‌آوری شده‌است. غلط‌های رایج املایی و انشایی، استعمال نابه‌جای واژگان فارسی و غیرفارسی و گرته‌برداری ناشیانه مهم‌ترین مسائلی است که نویسنده در این کتاب به آنها پرداخته‌است.
نثر روان این کتاب، همراه با مثال‌های فراوانش به کمک خواننده آمده تا مشکلی در فهم مطالب باقی نماند. از طرفی کلام ارژنگ در این کتاب کوتاه و مختصر و به دور از زیاده‌گویی کتاب‌های مفصل است. این گزیده‌گویی با مثال‌های فراوان و کاربردی همراه شده تا خیالِ خواننده از هر جهت راحت باشد. همان‌طور که اشاره شد، وظیفه اصلی ویراستار، ویرایش متن با رعایت اصول ویراستاری است. به‌گونه‌ای که فهم آن برای خواننده آسان‌‌تر شود و متن یکدست باشد.
اگر دقت کنید در نوشته‌های خیلی رسمی یا متون و نامه‌های اداری استفاده از فعل‌های «می‌گردد، می‌باشد، می‌سازد و می‌نماید» زیاد است. در جملهٔ بالا می‌توان برخی از جملات را بدون این‌که خللی به متن وارد کنند، به‌طور کامل حذف کرد. گاهی هم کلماتی که در خواندن شبیه به هم هستند اما املای متفاوتی دارند به اشتباه به جای هم به کار برده می‌شوند. یا اگر نوشته‌ای علمی را ویرایش می‌کند از چندوچون مباحث آن اطلاع داشته باشد. در این نمونه، تکه‌ی دومِ هر دو فعلِ «تقبل فرمودند» و «خاطرنشان فرمودند» یکی است و حذفِ «فرمودند» از فعل «تقبل فرمودند» با قرینه‌ی لفظیِ «فرمودند» در فعل «خاطرنشان فرمودند»، کاملاً ممکن و درست است.
ثبت ديدگاه