یوساریان در پروسه معیوب جنگی که آن را بیهوده، پوچ و بیگانه می‌داند گرفتار شده است، او نمی‌تواند مطیع نباشد و ارتش را هم نمی‌تواند ترک کند. یوساریان در پروسه معیوب جنگی که آن را بیهوده، پوچ و بیگانه می‌داند گرفتار شد. «تبصره ی ۲۲» امروزه در زبان انگلیسی به موقعیت‌هایی گفته می‌شود که از آنها راه گریزی نیست و باخت در آنها قطعی است. جوزف هلر، نویسنده‌ی آمریکایی قرن بیستم، با خلق شاهکاری چون “تبصره 22” (Catch-22)، جایگاه خود را در تاریخ ادبیات جهان تثبیت کرد.
این کتاب، داستانی برای همه‌ی زمان‌هاست که ما را به بازنگری در ماهیت قدرت و ارزش‌های انسانی دعوت می‌کند. تبصره ۲۲ در واقع به این معناست که سربازانی که دیوانه‌اند، می‌توانند از انجام مأموریت‌های خطرناک پروازی معاف شوند؛ اما اگر کسی درخواست معافیت دهد، یعنی به‌اندازه کافی عاقل است که خطرات را درک کند و بنابراین دیوانه نیست و باید همچنان در مأموریت‌ها شرکت کند. این تبصره نمادی از یک پارادوکس بی‌رحمانه است که نشان می‌دهد فرار از جنگ و مرگ عملاً غیرممکن است. یوساریان، شخصیت اصلی رمان تبصره ی 22 سربازی زیرک و باهوش است که می تواند نماینده ی همه ی انسان ها باشد.
او که در دماغه ی بمب افکن B-25 نشسته بود، برای اولین بار و به معنای واقعی کلمه، نزدیکی مرگ را به خود احساس کرد. به عقیده ی زندگی نامه نویس هلر، تریسی دوکرتی، همین مأموریت بود که به افکار هلر درباره ی جنگ جهت داد و نگرشی را در او به وجود آورد که در سرتاسر شاهکار این نویسنده ی آمریکایی به چشم می خورد. رمان تبصره ی 22 فوق العاده سرگرم کننده و در عین حال پرمعنی از جوزف هلر که عنوانش از پارادوکس معروف موجود در داستان برداشته شده، در یازدهم اکتبر 1961 به چاپ رسید. تفکرات هلر درباره ی جنگ، کاملاً با عقاید نسلی همراه شد که دوران جوانی خود را در دهه ی 1960 می‌گذراندند و دوست داشتند در برابر ساختار قدرت، قد عَلم کنند و خودی نشان دهند. هلر در این کتاب از زبان ساده و مستقیم استفاده می‌کند، اما همین سادگی در خدمت طنز و پیچیدگی‌های معنایی داستان قرار دارد.
«تبصره ۲۲» امروزه در زبان انگلیسی به موقعیت‌هایی گفته می‌شود که از آنها راه گریزی نیست و باخت در آنها قطعی است. رمان ضد جنگ «تبصره ۲۲» شاهکار رمان‌نویس و نمایش‌نامه‌نویس آمریکایی، جوزف هلر است که در ژانر کمدی سیاه از خشونت جنگ و بیزاری از آن می‌گوید. رمان ضدجنگ تبصره ی ۲۲ شاهکار رمان‌نویس و نمایشنامه نویس آمریکایی، جوزف هلر است که از خشونت جنگ و بیزاری از آن می‌گوید.
او در خلال جنگ جهانی دوم، با این حقیقت مواجه می‌شود که جنگ مفهومی انتزاعی نیست و او، در تیررس گلولۀ افرادی است که «واقعاً می‌خواهند او را بکشند.» این رویارویی تلخ، برای هلر تلنگری می‌شود تا یکی از بزرگ‌ترین شاهکارهای ادبیات ضدآمریکایی را بیافریند؛ «تبصرۀ 22». “تبصره ۲۲” داستان گروهی از سربازان نیروی هوایی آمریکا در جنگ جهانی دوم را روایت می‌کند که در یک جزیره در ایتالیا مستقر هستند. یوساریان، شخصیت اصلی داستان، خلبان بمب‌افکن است که به هر قیمتی می‌خواهد از خطرات جنگ فرار کند و زنده بماند. او در تلاش برای نجات جان خود، با قوانین بوروکراتیک و غیرمنطقی مواجه می‌شود که یکی از مهم‌ترین آنها “تبصره ۲۲” است. رمان تبصره ی 22 به عنوان یکی از رمان‌های برتر قرن بیستم شناخته می‌شود. داستان به گونه‌ای نوشته شده است که زمان گذرا و از دیدگاه افراد مختلف بیان شده است.
او تمام تلاش خود را به کار می بندد تا از شر جنگ خلاص شود اما هرچه بیشتر تلاش می کند، بیشتر در دام تبصره ی معروف داستان گرفتار می شود. بنابراین همواره برای نجات جانش از خطرات بی پایان جنگ، دارد به هوشمندانه ترین شکل ممکن از خلاقیت خود استفاده کند. فرماندهاش، مشکل اصلی اوست که مدام، تعداد مأموریت‌های مورد نیاز برای تکمیل دوره‌ی خدمت سربازان را افزایش می دهد.
مردی به نام لوییس پولاک این اتهام را در سال 1998 مطرح کرد و برای محکوم کردن «تبصره 22» به عنوان اثری تقلیدی و بدون اصالت با Sunday Times تماس گرفت. پس از این تماس بود که اتهام مطرح شده، توجهاتی در سطح بین الملل را به خود جلب کرد و به گوش خود هلر نیز رسید. او ادعاهای پولاک را نادرست دانست و تأکید کرد که قبل از این جار و جنجال، هرگز با رمان Face of a Hero آشنایی نداشته است. کتاب تبصره ی ۲۲ را باید خواند و پس از خواندش نگاهی دوباره به جایگاه سیاستمداران و قدرتمندان امروز انداخت، چون انگار همین دیروز نوشته شده و روی سخنش دقیقا با انسان قدرت طلب دنیای مدرن است.
