«سید مجتبی آقا بزرگ علوی» که میان ادیبان و ادب‌دوستان با نام بزرگ علوی (Bozorg Alavi) شناخته می‌شود، از نویسندگان مشهور معاصر، مترجم، پژوهشگر ادبی و همچنین یکی از چهره‌های سیاسی زمانه‌ی خود بوده است. بزرگ علوی به‌عنوان پایه‌گذار «ادبیات زندان» شناخته می‌شود که آثاری را به دو زبان فارسی و آلمانی تألیف کرده است. «چشمهایش»، «چمدان‌‌ها» و «ورق‌پاره‌های زندان» برخی از آثار شاخص این داستان‌نویس به شمار می‌آیند. در ۱۳۰۸/ ۱۹۲۹م در تهران، تدریس و نویسندگی را ادامه داد.
کتاب میرزا اثری از سید مجتبی آقا بزرگ علوی مشهور به بزرگ علوی نویسندهٔ واقع‌گرا، سیاست مدار چپ گرا، روزنامه نگار نوگرا و استاد زبان فارسی ایرانی است. بزرگ علوی پس از بازگشت به ایران بـا صادق هدایت، نویسنده‌ی نوگرا و روشنفکر مشهور، آشنا شد. آن‌ها به این فکر افتادند تا درباره‌ی لطماتی که در طول تاریخ بـه فرهنگ ایران وارد شده داستان‌هایی بنویسند. با پیوستن شین پرتو به آن‌ها، کتاب «انیران» را در 1310 خورشیدی منتشر کردند کـه شامل سه داستان بود. صادق هدایت «سایه‌ی مغول»، بزرگ علوی «دیو راه» و شـین پرتو «حمله‌ی اسکندر به ایران» را نوشت.
چمدان نام یکی از داستان‌های این مجموعه است که یک داستان ساختارشکنانه‌ی دیگر از علوی در ادبیات ایران به‌شمار می‌رود. بسیاری می‌گویند که شروعِ مفهومِ «داستان» با تعریفِ امروزی آن در ایران با جمالزاده شروع شد. صادق هدایت، بزرگ علوی و صادق چوبک هم از نویسندگانِ هم‌دوره‌ی او هستند که در این مسیر هم‌راستای او بودند و سبکِ جدید داستان‌نویسی فارسی را پایه‌گذاری کردند. وبسایت شهرکتاب منبعی از کتاب های الکترونیکی است که تیم مدیریتی سایت تلاش کرده است تا محتوایی باارزش و با کیفیت در اختیار علاقمندان قرار دهد.
برای تهیه‌ی برخی از بهترین کتاب‌های بزرگ علوی می‌توانید به سایت و اپلیکیشن کتابراه مراجعه کنید و از خواندن و شنیدن این رمان‌های اجتماعی لذت ببرید. روایت آخرین رمان علوی است که نخست در ۱۳۷۷/ ۱۹۹۹م، دو سال پس از مرگش، در تهران چاپ شد. بزرگ علوی کتاب «روایت» را در 19 فصل به نگارش درآورده است. در تمام این صفحات یک تکه شیشه پیدا نشد که با آن بتواند ریش خود را اصلاح کند چه برسد به آینه. آنجا در ولایت آن‌ها آدم‌های خان یک‌مرتبه مثل مور و ملخ می‌ریختند توی دهات، از گاو و گوسفند گرفته تا جوجه و تخم مرغ، هرچه داشتند می‌یردند. داغ می‌کردند، یکی دو مرتبه که مردم ده بیچاره می‌شدند، کدخدا را پیش خان همسایه می‌فرستادند و از او کمک می‌گرفتند و بدین طریق دهکده‌ای به تصرف خانی درمی‌آمد.
روى هم رفته پايدار مرد خوش‌ريختى بود و شايد همين اندام بلند و آراسته‌اش او را برانگيخته بود كه لباس ملائى را از تن بكند و به شيوه‌ى اداره‌اى‌ها كت و شلوار بپوشد و بالاخره در اين شهر كارى و جائى پيدا كند. در بیشتر آثارش، ابتدا گِرِه‌ای هست و حادثهٔ اصلی پیشتر روی داده‌است و راوی، حادثهٔ داستان را بازسازی می‌کند. به سبک واقع‌گرایی اجتماعی می‌پرداخت و در داستان‌هایش به نابسامانی‌های اجتماعی روی می‌آورد؛ شخصیت‌های داستان‌هایش پویا یا مبارز هستند.خانواده‌اش بازرگان و مشروطه‌خواه بودند. و این یعنی آنکه اتفاقات قبلا افتاده و آنگاه سوژه ها وارد داستان می شوند. زنی در جنگل شیون می کند این مساله لحظه ای گیله مرد را به حال خود رها نمی کند. «شیون کردن زنی در جنگل» دیگر نمادی می شود که تنها همان به دنیای واقعی او معنا می دهد و او را به پیش می راند.
در بخش‌های قبلی به این نکته اشاره کردیم که علوی را پایه‌گذار «ادبیات زندان» ندانسته‌اند. یکی از دلایلی که این نکته را به‌خوبی ثابت می‌کند، کتاب «ورق‌پاره‌های زندان» است. علوی در این اثر خود، راوی سال‌های سختی شده که در زندان پهلوی گذرانده است. بنابراین، «ورق‌پاره‌های زندان» در حقیقت، بازگوکننده‌ی تجربه‌های تلخی است که بزرگ علوی، طی چهار سال حضور در زندان پهلوی به خود دیده است.
سرگذشت نيست، تاريخچه دورانى است كه از روى نوارى دربرگيرنده رويدادهاى زندگى انسانى رنج كشيده نقل شده است. تمامی این داستان‌ها نمادین هستند، اما گرد کهنگی بر آن‌ها نَنشسته و بسیاری از معانی نهفته در آن‌ها مثل دختر داستان دربه‌در هنوز هم دغدغه‌ی افراد بی‌شماری است. گفتیم که علوی هم در ادبیات و هم در صحنه‌ی سیاست حضور پررنگی داشت. خود او این کشش دوسویه را دو قطبی می‌داند که او را با خود به دو جهت ناسازگار بردند و اگرچه او را له نکردند اما سدّ راه گسترش طبع نویسندگی‌اش شدند. کتابخانه فانوس هیچگونه کانال یا صفحه در شبکه های مجازی ندارد.
پدر و مادرش از آزادی‌خواهان دورانِ مشروطه بودند و به دلیلِ فشارهای سیاسی، مجبور شدند خانوادگی به برلین مهاجرت کنند. چنین زمانی کاملا برای رجوع به آثار داستانی یکی از مهم‌ترین داستان‌نویسان ایرانیِ سبکِ ناتورالیسم و سرشناس‌ترین نویسنده‌ی جریان چپ مناسب است. علاوه بر آن، امروز نسل‌های زِد و اِکسی داریم که هیچ تصوری نسبت به داستان‌هایی سیاسی که سرنوشت کشور را تغییر داده‌اند، ندارند.
اما سبک علوی در داستان‌نویسی و جهان‌بینی خاص او در هر قصه مشابه و نزدیک به هم است. داستان اول کتاب که «آب» نام دارد روایت مردی است به نام جعفر که تلاش می‌کند برای غریبه‌ای که کنار جاده در حال جان کندن است آب بیاورد. «میرزا» داستانی است که نام کتاب از روی آن انتخاب شده است. هنر بزرگ علوی در پرداخت چشمهایش این است که فضای سیاسی کتاب، بر موضوع داستان سایه نینداخته است. با این حال، فراموش نمی کنید که با رمانی سیاسی طرف هستید.
ثبت ديدگاه