پوریم یادآور نجات یهودیان از توطئه‌ هامان و پیروز شدن آن‌ها بر دشمنانشان در امپراطوری پارس است. یهودیان این روز را به دلیل نجات از مرگ و دستور لغو کشتارشان از طرف پادشاه جشن میگیرند. یهودیت «تلمودیک» یا تلمودی و آموزش‌های «تلمودیک»، اصطلاحی رایج در میان برخی پژوهشگران و تاریخ نگاران در جهان غرب و نیز محافل یهودی است.

اول، یهودیانی که علیرغم ریشه گرفتن در نقاط مختلف جهان و تفاوت‌های فرهنگی و زبانی، باید به مهاجرت به فلسطین، قانع و به اقامت و ماندگاری در آنجا با همه لوازمش راضی شوند و اگر هم حاضر به مهاجرت نیستند حداقل حامی این فرآیند باشند. پس از کشتن هامان، یهودیان مهاجر ساکن در ایران دست به قتل عام گسترده عمالیق می زنند. در ۱۲۷ استان ایران آن زمان، طی دو روز بیش از ۷۷ هزار عمالیق – و به روایتی دیگر ۵۰۰ هزار نفر – کشته می شوند. تلمود از بسیاری جهات، مهمترین کتاب در فرهنگ یهودی و ستون فقرات خلاقیت و حیات ملی آن است. تلمود از روی نام شش مجلد «میشنا» به اختصار «شَسْ» نیز خوانده شده و از ۶۳ مبحث تشکیل می‌شود.

این فرقه کوچک پس از ظهور اسلام پدید آمده است و به غیر از عهد قدیم کتاب دیگری را قبول ندارند در عوض بر معنای ظاهری تورات تعصب می‌ورزند و تعالیم شفاهی (تلمود) را انکار می‌کنند. در برخی متون و منابع یهودی، ادبیات و تعالیم تلمود یک، هم طراز و هم سو با کابّالا ارزیابی و دانسته شده است. از نظر آن‌ها، صهیونیسم، امروز در مسیر تحقق این ایده گام بر می‌دارد. بنابراین هر کس در این راه مساعدت و موافقت کند به وظیفه و رسالت خود عمل کرده و اگر در این راه مخالفت یا مانع تراشی کند مستحق نابودی است. «گوش آمونیم» از جمله این فرقه ها است که چنین اندیشه‌ای را ترویج می‌کند. این چهار کتاب که توسط نویسندگان ناشناس نوشته شده‌اند و به چهارتن از یاران مسیح (متی (یکی از حواریون مسیح)،لوقا (شاگرد پولس) ، یوحنا (یکی از حواریون مسیح) و مرقس (پسرعموی برنابا)) منسوب هستند، دارای قسمت‌های مشترک بسیاری هستند اما تفاوت‌هایی نیز دارند.

این دو کتاب در نسخه سبعینیه جزو کتاب‌های تاریخی‌اند و بین کتاب‌های پادشاهان و عزرا واقع شده‌اند، اما در نسخه عبری جزو مکتوبات‌اند و در واقع آخرین کتاب از مکتوبات و آخرین بخش از کتاب مقدس عبری‌اند. ازجمله مسایل میان ادیان ابراهیمی، بررسی محتوای کتاب مقدس آنهاست. میان تورات، کتاب مقدس یهودیان و قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان شباهت‌های فراوان و در کنار آن پاره‌ای تفاوت‌ها در بخش‌های مختلف کلامی و تاریخی مشاهده می‌شود. از موضوعات مشترک در تورات و قرآن، سرگذشت انبیای الهی است که هر دو کتاب به آن پرداخته‌اند. این مقاله با روش توصیفی مقایسه‌ای، تفاوت داستان پیامبران و مصادیقش را در تورات و قرآن مورد جست‌وجو قرار داده و افزون بر گردآوری موارد، به مقایسه تحلیلی آنها پرداخته است.

در دین یهود نیز فرقه‌های مختلفی به وجود آمد که هر کدام برای خودشان معانی و تفسیرهای خاصی از متون دینی نمودند برخی از این فرقه‌ها پر جمعیت و برخی کم جمعیت هستند. لازم به ذکر است که اکثر فرقه‌های شناخته شده پس از بازگشت یهود از بابل پدید آمده‌اند و از فرقه‌های قدیمیتر اطلاع کافی در دست نیست. «تاریخچه جادوگری در نزد یهودیان به زمان اقامت ایشان در مصر و پس از آن همسایگی با کنعانیان و بابلیان بازمی‌گردد.

با توجه به ارزش و جایگاه این کتاب‌ها به کل کتاب مقدس یهودی نیز تورات گفته می‌شود. روایت انبیای متقدم از زمان مرگ موسی و انتخاب یوشع به جانشینی او آغاز می‌شود؛ یوشع سپس بنی‌اسرائیل را در حمله به ارض موعود رهبری می‌کند. این بخش نهایتاً با آزادی آخرین پادشاه یهودا از زندان بابلیان به پایان می‌رسد. کتاب نَحَمیا نیز به ماجرای دیگری که در همین زمان رخ داده است، می‌پردازد. این کتاب با بازگشت یکی از یهودیان به نام نَحَمیا که در دربار اردشیر، پادشاه ایران، صاحب مقام بود آغاز می‌شود. او برای بازسازی شهر اورشلیم و رسیدگی به امور آن از طرف اردشیر مأموریت می‌یابد.

«آن‌چنان‌که می‌دانیم سحر استفاده از نیروهای مخفی برای دستیابی به اهداف خودخواهانه‌ای است که گاه توسط ساحر و جادوگر صبغه‌ای دینی به خود می‌گیرد؛ اما در نگاه عالِم صاحب‌نظر هیچ نقطه‌ی مشترک و قابل ملاحظه‌ای میان ابعاد عرفانی دین و سحر و جادو نمی‌توان یافت. مطابق آنچه در تاریخ یهود بیان شده است تورات مشتمل بر دو نسخه است. استر ملکه ایران ، همسر شاه خود از قوم یهود بود وقتی از توطئه هامان با خبر شد ، سعی در عوض کردن نظر خشایار شاه کرد و موفق شد و فرمان کشته شدن وزیر هامان را از شاه گرفت. در ابتداء هر دینی از اختلاف و تشتّت آراء مصون و محفوظ است ولی با گذشت زمان تحت عوامل گوناگون معانی مختلفی از گزاره‌های دینی استنباط می‌کنند که همین امر باعث می‌شود تا فرقه‌های متعدد بوجود آیند.

پیامبرانی که گزارش آنان از هر دو کتاب مقدس استخراج شده، از حضرت آدم شروع و به حضرت موسی ختم شده است. تاکید نوشتار، بر قرآن و تورات بوده و دستیابی به این تفاوت‌ها، حاصل بررسی مستقیم نصوص اسفار پنج‌گانه (تورات) و قرآن کریم است. مهم‌ترین یافته این پژوهش، گردآوری و شمارش تفاوت‌هاست؛ که در 23 مورد خلاصه می‌شود؛ به‌گونه‌ای‌که بالنسبه به موارد مشابه قرآن و تورات در داستان انبیاء، اندک است. دوم، مسیحیان معتقدی که با قرار گرفتن مجموعه کتاب‌های مقدس یهودیان (تنخ/عهد عتیق و از جمله تورات) در مجموعه کتاب‌های مقدس مسیحیت (عهدین/ کتاب مقدس/ بایبل)، در طول زندگی خود در معرض روایت‌های عهد عتیقی و توراتی قرار می‌گیرند. در آیات متعددی از قرآن درباره تورات سخن گفته شده و این کتاب را نازل شده بر حضرت موسی(ع) و کتاب آسمانی بنی‌اسرائیل معرفی کرده است.