جهت دستیابی به اهداف و پاسخ به سؤالات پژوهش از روش تحقیق توصیفی از نوع تحلیل محتوی توصیفی، که جنبه عینی، واقعی و وصفنگاری دارد، استفاده شده است. ابتدا بر اساس اهداف و سؤالات پژوهش، مؤلفههای مورد نظر شناسایی و جهت گردآوری اطلاعات مستقیماً به کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدائی در سال 1394 مراجعه شد . نظام آموزش و پرورش کشور برای روزآمد کردن کتاب های درسی نیازمند بازنگری کارشناسی شده در محتوای کتاب ها است.در این تحقیق میزان فعال و غیر فعال بودن محتوای کتاب مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی مورد بررسی قرار می گیرد.مطالعات اجتماعی دانشی است که از انسان، روابط او با محیط های اجتماعی،فرهنگی و طبیعی تحولات زندگی بشر در گذشته ، حال و آینده و جنبه های گوناگون آن (سیاسی، اقتصادی،فرهنگی و محیطی) بحث می کند. کتاب های مطالعات اجتماعی به این دلیل که بر بینش و تفکر دانش آموزان تأثیر مستقیم می گذارد،مستلزم باز اندیشی و بازآفرینی است، تا متن،پرسش و تصاویر به نحوی ارائه شوند که دانش آموز را فعالانه درگیر کرده ،او را به سوی تفکر انتقادی سوق دهند .

برای بررسی محتوای آشکار پیامهای موجود در یک متن، میتوان از روش تحلیل محتوا استفاده کرد. نقد و بررسی محتوای کتابهای درسی از جمله موضوعاتی است که در چند دهه اخیر مورد توجه پژوهشگران و متخصصان تعلیم و تربیت قرار گرفته است؛ توجه به این موضوع میتواند کمّیها و کاستیهای کتابهای درسی را آشکار نماید و به طراحان برنامه درسی در تدوین بهتر کتابهای درسی کمک کند. کتاب درسی یا محتوای مطالب آموزشی، به ویژه در نظامهای آموزشی متمرکز که محور مکتوب و مدون تعلیم و تربیت محسوب شده و فعالیتها و تجربههای تربیتی دانشآموزان توسط معلم و حول محور آن سازماندهی میشود، نیاز به تحلیل و بررسی علمی دارد.

مگ ایرانز یک سایت خدماتی اینترنتی محسوب می شود که روزانه مقالات و پاورپوینت های زیادی را جمع آوری ، تهیه و در دسترس دانشجویان ، دانش‌آموزان و محققین قرار می‌دهد . گروه مگ ایرانز در سال 1390 زمانی که هنوز کسب و کارها حالت سنتی داشتند و کافی نت ها به صورت حضوری در سطح شهر فعالیت می‌کردند با ایده کافی نت آنلاین راه اندازی شد . سپس در سال دوم راه اندازی ، پس از مستقر شدن در دفتر کاری مجهز و استخدام چند نیروی ماهر ،توانستند در طول 5 سال به اهداف خود یعنی 1- رضایت و اعتبارحداکثری در بین کاربران اینترنتی 2- گرد اوری بانکی جامع از مقالات ( 60 هزار مقاله و پاورپوینت فارسی وقابل ویرایش ) 3- همکاری با بیش از 100 کافینت در سطح ایران ، دست پیدا کنند و این راه همچنان ادامه دارد . آنها همچنین با انواع تصمیمگیری آشنا شده و مراحل یک تصمیمگیری را گام به گام تمرین میکنند. تعریف دقیق مشکلی که فرد با آن روبروست، شناسایی و بررسی راهحلهای موجود و برگزیدن و اجرای راهحل مناسب و ارزیابی فرایند حل مسئله تا به این ترتیب فرد دچار دغدغه و اضطراب نشود و از راههای غیر سالم برای حل مشکل خویش استفاده نکند.

روش بررسیدر پژوهش حاضر هدف تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی بر اساس آموزش مؤلفههای مهارتهای زندگی است. در این خصوص جملات، تصاویر و فعالیتهای کتاب مذکور به عنوان واحدهای تحلیل انتخاب شدهاند. جامعه آماری در این تحقیق شامل، کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدائی که در سال 1394 درسراسر کشور تدریس میشود.

در این راستا، خوشبختانه طی سال های اخیر تغییرات مهمی در کتاب های دوره ابتدایی و کتاب های مطالعات اجتماعی صورت گرفته است. از آنجا که این کتاب ها تازه تألیف یافته اند، انجام تحقیقات درباره متن، پرسشها و تصاویر این کتاب ها به اصلاح و روزآمد کردن آن ها کمک خواهد کرد. حوزه مطالعه شامل کتاب مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی است.واحد مطالعه،درسهای مندرج در کتاب های یادشده است.واحد تجزیه و تحلیل ،متن،پرسش و تصویر است که بر اساس مقوله های فعال و غیر فعال تحلیل و ضریب درگیری آن مشخص شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که متن کتاب مطالعات اجتماعی بیشتر به بیان حقایق و ارائه اطلاعات می پردازد و غیر پویا می باشد. فرمول ضریب درگیری برای پرسش ها نشان می دهد که پرسش های کتاب به روش غیر فعال و همچنین تصاویر کتاب مطالعات اجتماعی به شکل غیر فعال طرح شده اند. 4 همچنین در نظام آموزشی ایران با توجه به متمرکز بودن آن، کتاب درسی مهمترین و پرکاربردترین رسانه آموزشی محسوب میشود.