علی‌محد افغانی در حال حاضر در آمریکا زندگی میکند و چندی پیش زندگی‌نامه خود را به زبان انگلیسی نوشت. چه بسیارند سرابی‌ها که از رویِ هوا و هوس، دل به هُماها بسته و تک‌تکِ استخوان‌هایِ غرور و اعتمادبه‌نفسِ آهوها را زیرِ پا له می‌کنند. و چه بسیارند آهوها که خسته، افسرده و بی‌پناه تا آخرین لحظه دست از مبارزه برنمی‌دارند و تمامِ زندگانیِ خویش را صرفِ جنگ با هوسِ پوچِ سرابی‌ها کرده‌اند.
روزی که شما به جای قاسم خان رئیس صنف انتخاب شدید یک دلخوشی من و خیلی های دیگر این بود که دست کم آدمی فهمیده، با ابتکار، و از همه مهمتر، بی غرض، پیدا کردیم. قاسم خان آدم حرفزن و برندهای بود، اما همه اش آتش زیر دیگ خودش می سوزاند. حالا نه این که بگویی از شما نومید شده ام؛ در میان تمام اعضای نانوا خانه اگر یک نفر پیدا شود که به کارهای جمعی صنف و دوندگیهایش، بدون آن که توقعی داشته باشد، دلسوزی نشان بدهد باز هم غیر از سید میران سرابی، یعنی شخص شما، کسی دیگر نیست. هر جا نشسته ام خداگواه است این ورد زبانم بوده و مادامی که خلافش ثابت نشده جز این نخواهد بود. اما آخر چرا باید هر روز که می گذرد گره کارما کورتر از روز پیش شده باشد؟!
اعلی‌حضرت در روزهای آغاز محاکمه‌ی افسران توده‌ای، چند بار گفت که باید دست‌کم ۱۵۰ نفر از آنان تیرباران شوند تا دیگر هیچ ارتشی از این غلط‌ها نکند، اما فشار جهانی زیاد بود و به همین دلیل اعدام‌ها نتوانست ادامه پیدا کند. خاطرات دوران گذشته زندگی انسان مانند آهنگ‌ها و سرودهای کهن همیشه شیرین‌تر از امیدهای آینده بوده است. زیرا انسان در گذشته تصویر خود را میبیند و در آینده شبح مرگ و نیستی را. – من قبول می کنم که نرخ بستن به اجناس یک سنت اسلامی نیست؛ و حضرت امیر علی علیه السلام در زمان حیات و خلافت خود تا بود هرگز چنین چیزی را جائز نشمرد.
در این دوران جنگ و ننگ و در بحبوحه خودنمائی این همه ذوق های علیل و قلم های «بنجل» و آلوده جا دارد که دهن انسان در برابر چنین کتابی از تعجب بازماند. نام علی محمد افغانی که رمان شوهر آهو خانم را در ۸۶۳ صفحه نوشته و به خرج خود نشر داده تا سه ماه پیش به عنوان نویسنده به گوش هیچ کس نخورده بود و اکنون اگر بخواهیم بزرگترین داستان پرداز زبان فارسی را نام ببریم بی گفتگو جزوی کس دیگری نمی تواند بود. شروع رمان در بعد از ظهر یک روز زمستانی در سال ۱۳۱۳ در کرمانشاه است. زنش آهو خانم همیشه یار ویاور او در زندگی بوده است وباکمک اوبوده است که میران از نان فروشی به نانوایی و سپس به ریاست صنف نانوایان رسیده است.آهو و میران چهار بچه دارند ودر کرمانشاه یک خانواده نمونه محسوب میشوند.هفته بعد میران هما را در خیبان میبیند وبا او به گفتگو می پردازد. هما میگوید الان سه ماه است که به خانه حسین خان ضربی پناه برده ام.
در این فصل خصوصیات سبکی شوهر آهوخانم در سه سطح زبانی، بلاغی و فکری تحلیل و بررسی میگردد. در این فصل سعی بر آن است تا نتایج حاصل از این پژوهش با توجه به مطالب ارائه شده در فصل ششم، هفتم، هشتم و نهم بیان گردد. اگر بوف کور، موقعیتِ روحی روشن‌فکران عصر رضاشاه را تصویر میکند و چشم‌هایش به مبارزان این سال‌ها می‌پردازد، شوهر آهو خانم، خلقِ افغانی از طریق تجسم زندگی خانوادگی، پرده از این دوران تاریخی برمی‌گیرد. این سه رمان، البته با ارزش‌هایی متفاوت، وجوه گوناگون سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ را تصویر می‌کنند. افغانی پس از بازگشت از آمریکا، به دلیل عضویت در سازمان افسران حزب توده، در سال 1333 دستگیر و به زندان قصر فرستاده شد. او در طول مدتی که در زندان بود (حدود 4 سال) توانست اولین رمان خود، شوهر آهو خانم را که حدود سه سال به طول انجامید، به صورت کاملا مخفیانه بنویسد؛ چرا که نگهبان‌ها اجازه نوشتن را به او نمی‌دادند.
شهربانی برای از بین بردن قُربِ حجاب به زنان روسبی دستور داده بود با چادر سیاه به خیابان‌ها بیایند. دولت که نمی‌خواست یا نمی‌توانستاز راه اقناع وارد میدان شود ناچار به روش‌های خشونت بار و نادرست متوسّل می‌شد که اگر از یک‌سو نتیجه‌ای عاید می‌کرد از سوی دیگر آثار نامطلوبی به جای می‌گذاشت که به مراتب زیان‌بارتر بود. از شروع جنگ بین الملل تاکنون، بیست سال است که در این شهر نانوا هستم؛ ریش خود را در این کسب سفید کرده ام و هرگز، نه روی دست همکاری رفته ام که آسیابانش را قر بزنم، و نه تا آن جا که بیاد دارم بار دکانم به زمین مانده است که کسی آن را نبرد.
حسین خان ضربی مطرب ماهری است و بساط عیش وطرب مجالس عروسی را به پا میکند.میران به بهانه اینکه از طرف شوهر هماو برای بازگرداندن او به خانه آمده است پیش حسین خان ضربی میرود . کتاب « شوهر آهوخانم » نوشته علی محمد افغانی، نخستین بار در مهر ماه سال ۱۳۴۰ با سرمایه خود مولف انتشار یافت، و در اندک زمانی به حجم قطور ـ نزدیک به ۹۰۰ صفحه ـ و گستردگی موضوع، و توانایی نویسنده در طرح خُلق و خوی عامه مردم، به عنوان یک رمان اجتماعی و اثر بزرگ هنری شهرت خاصی پیدا کرد، چنان که در فاصله یک سال به چاپ دوم رسید. داستان کتاب شوهر آهو خانم در سال ۱۳۱۳ در شهر کرمانشاه رخ می‌دهد. آهوخانم زنی زحمتکش، بردبار و بزرگوار است و در داستان رمان نیز، آدم‌ها و ماجراها پیرامون آهوخانم شکل می‌گیرند.
(بین این رمان و رمان همسایه ها اثر استاد احمد عطا (احمد محمود) جهت معرفی، در برزخ بودم که شوهر آهو خانم را فقط به خاطر زمینه قبلی که داشتم انتخاب کردم و رمان همسایه ها هم در آینده با عنوانی جداگانه معرفی میگردد.) این رمان در سال ۱۳۴۰ وبا هزینه شخصی خود نویسنده برای بار اول چاپ شده است و در همان سال به عنوان کتاب سال شناخته شد. در زمان خودش از پرفروشترین و پرخواننده ترین رمانهای فارسی شد .این یک رمان واقع گرایانه است. ورود ناگهانی علی محمد افغانی درابتدای دهه ۱۳۴۰ به صحنه ادبیات داستانی ایران، با رمان هزار برگی شوهر آهو خانم یک حادثه بود. علی‌محمد افغانی (زادهٔ ۱۱ دی ۱۳۰۳ در کرمانشاه ) از نویسندگان نامدار ایرانی و نویسندهٔ رمان «شوهر آهو خانم» است. به گزارش سبک ایده آل، کتاب شوهر آهو خانم شاید روایتی با درون مایه کلیشه‌ای و پیش پا افتاده داشته باشد اما هنر نویسندگی محمدعلی افغانی با آن قلم مسحور کننده خود به گونه‌ای داستان را روایت میکند که به داستانی نو و بدیع تبدیل شده و شیفته‌وار خواننده را به دنبال خود می کشد. اگر چه سال های زیادی از انتشار این گوهر ناب ادبیات می‌گذرد اما غبار گذار زمان از زیبایی و شاهکاری هرچه تمام‌تر آن هیچ نکاسته و همچنان بسیار خواندیست.
ثبت ديدگاه