باربارا تاکمن از میان تمام حوادث تاریخی در این کتاب به بررسی چهار نمونه از بیخردیهای مهم تاریخ میپردازد. کتاب تاریخ جهان به بررسی تاریخ توسعه زندگی بشر از زمان غارنشینی تا دوران پس از جنگ جهانی اول میپردازد. علاوه بر این گامبریچ در این اثر، به توصیف اعتقادات و باورهای بسیاری از مذاهب مهم جهان از جمله یهودیت، هندوییسم، بودیسم، مسیحیت و اسلام میپردازد. کتاب تاریخ جهان منبع خوبی برای خوانندگانی است که به تازگی مطالعه تاریخی را آغاز کردهاند. مجموعه تاریخ ایران باستان حسن پیرنیا یکی از منابع کلاسیک مهم تاریخ ایران باستان و اولین اثر تاریخی درباره ایران است که کاملا علمی و برپایه مستندات تاریخی، منابع دست اول و کشفیات باستانشناسی نوشته شده است.
از آنجا که کسروی پس از فاصله گرفتن از مشروطه به بررسی اسناد دسته اول نهضت پرداختهاست این اثر دارای برجستگی ویژهای است. او با وجود گستردن استبداد و برخورد خشن با مخالفان بیتردید معمار ایران نوین است. ژنرال آیرون ساید به ایران رفت تا علاوه بر فراهم کردن مقدمات خروج نیروهای انگلیس از ایران دنبال فردی قدرتمند بگردد.
پس از به قدرت رسیدن هیتلر، مطالعه این عنوان برای تمام افراد حزب و سپس مردم عادی نیز اجباری شد. پس از مرگ هیتلر و مصادره تمام اموالش، بازنشر این کتاب نیز به مدت 70 سال ممنوع شد. سرانجام در سال 2015 مهلت این ممنوعیت به سر رسید و کتاب نبرد من دوباره منتشر شد. این اثر از بهترین کتاب های تاریخ جهان پس از بازنشر دوباره خود، در دسته پرفروشترین کتاب های سیاسی و تاریخی جهان قرار گرفت. جالب این است که بدانید کتاب نبرد من از بهترین کتاب های تاریخی ممنوعه در برخی از کشور مانند اتریش است، اتریشی ها هنوز هم نمیتوانند این کتاب را به صورت قانوی بخوانند. کتاب صلحی که همهی صلحها را بر باد داد در سال ۱۹۸۹ نامزد نهایی جایزهی پولیتزر شد.
او در این کتاب اثبات میکند که ایرانیان پس از حمله اعراب مسلمان، به مدت دو قرن تنها با زبان شمشیر سخن گفتند و به جنگ پرداختند. نحوه به قدرت رسیدن کوروش و شرح حال نخستین شاهان هخامنشی موضوع اصلی این جلد از تاریخ ایران باستان است. در اینجا پیرنیا درباره روابط ایران و یونان هم به تفصیل مینویسد و از تسخیر مناطق مختلف به دست هخامنشیان سخن میگوید.
او در راستای تایید نظرات و دیدگاههایش از مواد فرهنگی مثل شواهد مهرشناسی استفاده کرده است. پروانه پورشریعتی دختر روزنامهنویس نامدار هوشنگ پورشریعتی آخرین مدیرعامل خبرگزاری پارس، ایرانشنا و استاد تاریخ در کالج فنی شهر نیویورک است. اثر مهماش «افول و سقوط شاهنشاهی ساسانی / اتحادیه ساسانی – پارتی و فتح ایران به دست عربها» در دو بخش اصلی تاریخ سیاسی و جریانهای دینی تنظیم شده است. شاهنشاهی ساسانی در انتهای دورهی ایران باستان و اخرین شاهنشاهی پیش از حملهی اعراب در قرون هفت و هشت میلادی بود که بیش از چهارصد سال حکمرانی کردند. میرزا حسن پیرنیا که بیستبار به وزارت و چند بار به صدارت و نمایندگی مجلس رسیده بود، بعد از به قدرت رسیدن رضا شاه خانهنشین شد و بین سالهای ۱۳۰۴ تا ۱۳۱۴ روزانه بیش از سیزده ساعت مشغول نگارش این اثر بود.
این کتاب شاید مهمترین و بهترین کتاب در مورد تاریخ ایران باستان و ایران قبل از اسلام باشد. آنچه امروزه از کتاب تاریخ بیهقی موجود است، شامل حوادث بین سالهای ۴۲۱ تا ۴۳۲ هجری قمری بوده که درواقع برابر است با کل دوران حکومت مسعود غزنوی، به اضافهی بخشی هم دربارهی خوارزم و وقایع آن سرزمین. تاریخ بیهقی که امروزه در دست ماست، روایت چگونگی به قدرت رسیدن سلطان مسعود غزنوی و اتفاقات دوران حکومت وی تا فاصلهی کوتاهی از مرگ اوست. کتاب تاریخ بیهقی، که به بررسی حوادث چهل و دو سال از پادشاهی سلسلهی غزنویان پرداخته است، بنا بر ادعای ابوالحسن علی بن زید بیهقی ملقب به ابن فندوق؛ نویسندهی قرن ششم هجری، بیش از سی جلد بوده است. علی بن زید بیهقی گفته است که تعدادی از سی جلد را در کتابخانهی سرخس و چند جلد در کتابخانهی مدرسه خاتون مهد عراق و چند جلد در دست افراد گوناگون دیده است و تمام جلدها را هرگز ندیده است. حقیقتپژوهی و رعایت عدل و انصاف در اظهارنظرها، نکتهسنجی و باریکبینی، قدرت استنباط و شناخت بیهقی از جامعهی عصر خود، و همینطور معرفی منبع اطلاعات در موضوعات مختلف، عمدهترین نکاتی هستند که بر ارزش و اهمیت این کتاب افزوده و خواندن آن را پراهمیت میکند.
مورخان اصطلاح باستان را برای دورهای از تاریخ ایران به کار میبرند که تقریبا از هزاره سوم پیش از میلاد آغاز میشود (یعنی زمانی که کاربرد خط در جنوب ایران و به دست ایلامیها آغاز شد) و با پیروزی اعراب بر ساسانیان و ورود اسلام به ایران پایان مییابد. باستانشناسان به این دوران، دوران تاریخ ایران باستان میگویند که میان دو دوره پیش از تاریخ و دوران اسلامی قرار میگیرد. برای کسانی که از اهمیت مطالعهی تاریخ آگاهند، شناخت هویت ملی امری ضروری به نظر میرسد.
تاریخ باستان همیشه جذاب است و به ریشههای اعتقادی ما ارتباطی سخت دارد. برای درک اعتقادات سنتی و تابوهای اجتماعی، چاره ای جز کنکاش در زندگی اجدادمان نداریم. هخامنشیان به مدت ۲۳۰ سال (از ۵۳۹ تا ۳۳۱ ق.م) حکومت کردند و شاهنشاهیای را بنیان نهادند که گسترۀ وسیعی از ترکیه و مصر امروزی در غرب تا افغانستان در شرق را در بر میگرفت. امپراتوری هخامنشی تأثیری ماندگار بر میراث و هویت فرهنگی آسیا و خاورمیانه و بهطور کلی بر جهان بر جای نهاد و بر توسعه و ساختار امپراتوریهای آینده اثر گذاشت. بهعنوان مثال، یونانیان و بعدها رومیان از بهترین ویژگیهای حکمرانی هخامنشیان برای حکومت بر یک امپراتوری بهره بردند. در کنار این همه خشم و نفرت که هر روز تولید میشود، من تصمیم گرفتم که مقالات این کتاب را با اصلاحات کمی منتشر کنم.
این امر، خواننده را در جریان سبک زندگی و نوع حکومت غزنویان قرار میدهد. پیرنیا در این کتاب تقریبا از تمام جوانب تاریخ ایران باستان سخن گفته و آنها را با روشی کاملا علمی و بر اساس منابع و روایات گوناگون تاریخی تجزیه و تحلیل کرده است. خلاصه کتاب تاریخ ایران باستان سالها به عنوان یک منبع درسی در مدارس تدریس میشد و امروز که تقریبا یک قرن از زمان انتشار آن میگذرد، همچنان مورد استقبال پژوهشگران و تاریخنگاران است. در دورهی عیلام نو، گروهی با اقوام آریایی تحت عنوان مادها، در شمال غرب ایران قدرت گرفتند.
این کتاب در شبکه جهانی گودریدز نیز با استقبال بسیار خوبی در بین کتاب های تاریخی مواجه شده است و توانسته امتیاز 4.02 از 5 را از 44 نفری که این کتاب را خوانده اند کسب کند. دکتر علی رضا قلی در یکی از بهترین کتاب های تاریخی در مورد ایران یعنی کتاب جامعه شناسی نخبه کشی به این مسئله کلی میپردازد که ایا تغییر و اصلاح در جامعه امری است که از بالا به پایین اتفاق می افتد یا از پایین به بالا. او در این کتاب به تحلیلی جامعه شناختی برخی از ریشه های تاریخی استبداد و عقب ماندگی در ایران میپردازد. از برترین کتاب های تاریخی ایران کتاب جامع التواریخ است کامل درباره قوم مغول و وقایع قبل و بعد از آن.