بیشتر از همه کاراکترها هم برای گل‌محمد این تکنیک را به کار می‌برد. گل‌محمد و یارانش که اهالی خانواده و طایفه‌اش هستند، همگی علیه زمین‌داران قیام می‌کنند و شجاعتشان آنها را تبدیل به قهرمانان روستا می‌کند.گل‌محمدگل‌محمد مهم‌ترین کاراکتر قصه پر شخصیت کلیدر است. اما سختی روزگار و شرایط بد اقتصادی او را به دروگری می‌رساند. اما او چموش‌تر و تندخوتر از آن است که دل به کار پر صبری مانند کشاورزی و دروگری بدهد.
دولت آبادی به‌خاطر فعالیت ادبی و آثار فاخرش، مفتخر به دریافت نشان «لژیون دونور» فرانسه شده است. کتاب‌های «کلیدر»، «جای خالی سلوچ» و «سلوک» از معروف‌ترین آثار او هستند. بسیاری از منتقدان ادبی و نویسندگان، او را یکی از کاندیداهای بالقوۀ نوبل ادبی می‌دانند. کلیدر (ده جلد در پنج مجلد)محمود دولت_آبادیانتشارات فرهنگ معاصر 2496 صفحه چاپ سی و ششم 1400جاد گالینگور روکشدار قطع رقعی کتاب نو و آکبند و کیفیت مطابق با … روایت گسترده دولت آبادی عمیقاً در تاریخ، فرهنگ و مناظر ایران ریشه دارد و اسطوره و واقعیت را در هم می‌آمیزد. تصویری که او از واقعیت‌های سخت زندگی روستایی به تصویر می‌کشد، ضمن تجلیل از قدرت و منزلت مردم آن، بینشی از چشم انداز سیاسی اجتماعی کشور ارائه می‌دهد.
گویشی که ظاهراً تا به آن سال‌ها تقریباً به همان صورت در منطقه رواج عمومی داشته است. نثر دولت آبادی در کتاب کلیدر آن‌قدر شاعرانه است که نمی‌توانید دست از خواندن آن بکشید. بااینکه این کتاب طولانی است و در هرجمله، تشبیه، توصیف شاعرانه و نثر شعرگونه دیده می‌شود اما خواننده را خسته نمی‌کند؛ بلکه لذتی توصیف‌ناپذیر از خوانش متنی شعرگونه به خواننده می‌بخشد که روایتگر داستانی پرکشش است. دوره وقوع داستان به فضای اجتماعی و سیاسی ایران در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم باز می گردد که بیشتر روی زندگی و مسایل رعایا و طبقه متوسط و پایین جامعه تمرکز می کند. شخصیت های بسیاری در طول داستان حضور دارند اما «گل محمد سبزواری» یکی از شخصیت های اصلی است که فاقد خصوصیات ظاهری خاصی است اما به مرور به یک قهرمان در بین افرادی مثل خودش تبدیل می شود.
در طول سالیان به‌عنوان کارگردان و بازیگر کارش را ادامه داد و نوشتن را در کنار آن پیش می‌گرفت. دولت‌آبادی وقایع و تجربه‌های زیادی از کودکی خود قرض کرده است. با اینکه دولت‌آبادی بسیار نویسنده چیره‌دست و قدرتمندی است و توصیفات بی‌نظیر و شخصیت‌پردازی فوق‌العاده‌ای دارد اما این‌گونه عمق در نوشتار تنها از تجربه‌ای واقعی بر می‌آید نه تخیلات نویسندگی. کاراکترهایش کارهایی را می‌کنند که خود او تجربیاتش را تا حدی داشته است.
گل‌محمد پس از فرار به‌ناچار زندگی مخفیانه‌ای را پیش می‌گیرد. سفر» داستان یک گره، یک بن‌بست است، داستان با یک بحران آغاز می‌شود؛ از بیکار شدن مختار و طلیعه دنیای جدید و ورود ماشین که این گرفتاری‌ها را آغاز کرده‌است. پس از آن دولت‌آبادی رمان «اوسنه بابا سبحان» را منتشر کرد که از ساخت خوبی برخوردار است. رمان با باباسبحان آغاز می‌شود و بعد عروسش شوکت و آن‌گاه پسرها صالح و مصیب و دیگر شخصیت‌ها، در شبکه‌ای منطقی از روابط اجتماعی روستا و تعاملی معقول و ناگزیر، یکی‌یکی پا به صحنه داستان می‌گذارند.رمان بعدی دولت‌آبادی «باشبیرو» است که این اثر با آثار قبلی دولت‌آبادی تفاوت فاحشی دارد.
در این جا هم بخش عمده‌ای از سخن براهنی کاملاً درست است اما نه تا به آن حد که بتوانیم به راحتی به این نتیجه برسیم که ادبیات داستانی ما از همان آغاز رفتارهایی کاملاً مدرن و معقول از خود به نمایش گذاشته است. تردیدی نیست که با آثاری چون چرند پرند و فارسی شکر است، زبان داستان نویسی ما از سلطه‌ی تک گویی قصه‌ها به طرف دیالوگ‌های تشخص‌دار حرکت کرد و اندک اندک زمینه برای تکامل این روند فراهم‌تر شد. اما هیچ گاه این روند صورت کامل و کمال یافته پیدا نکرد و حتی تا یکی دو دهه پس از انقلاب نیز همچنان روح حاکم بر ادبیات داستانی ما به رغم آن ظاهر چند گفتاری در روایت‌ها، مبتنی بر روح تک گویی بیرونی است. همه‌ی آثار هدایت، با آن جایگاه بی منازعی که او در ادبیات داستانی ما دارد، حتی در بوف کور نیز چیزی جز نمایش روحیه و اندیشه‌ی نویسنده نیست. حتی سنگ صبور با آن ساختار استثنایی و عرصه‌های مجزایی که در اختیار تک گویی شخصیت‌ها قرار داده، در بافت درونی تفاوت چندانی با نفرین زمین آل احمد ندارد که به قول خود براهنی گویی یک مقاله است که هر پاره از آن در اختیار یک شخصیت قرار داده شده است تا آن را قرائت کند.
ثبت ديدگاه