قصه روایت شده توسط دانشور یک درام با جزئیات خارق العاده است که می‌بایست از ابتدا تا پایان آن را خواند و سطر به سطرش را هضم نمود، کلمه‌ای را جا نینداخت و به لحظات مختلف آن با ذهنی باز و علاقه‌مند نگریست. کتاب فوق العاده ای است فقط گاهی بحثهای سیاسی وطولانی ونامفهومی داردکه حوصله آدم راسرمیبرد.اولین کتابی بودکه که سرصحنه مرگ قهرمان آن زارزارگریه کردم.قلم خانم دانشور سحرانگیز است حیف وصدحیف که رمان دیگری ننوشتند. زرى که در ابتدا محافظه کارانه تمام کوشش خود را براى حفظ امنیت خانواده به کار مى‌برد، در انتهاى داستان، با جهان بینى‌اى نو پا جاى پاى شوهرش مى‌گذارد و سیاوش‌وار به دور از ترس به اسقبال خطر مى‌رود. او که با بزرگترین ترسش روبه‌رو شده دیگر بیمى از هیچ فقدانى ندارد. از این رو ختمِ خط داستانى در صحنه‌ى تشییعِ پیکر یوسف در شهر نمودِ بیرونىِ تغییر جهان بینىِ زرى است.
به او حسد می‌برند و دلشان می‌خواهد وجود نداشته باشد یا عین ما باش یا اصلاً نباش. اگر افتادی، بدان که در این دنیا هیچ‌کس خم نمی‌شود دست ترا بگیرد بلندت کند. کتاب “سووشون آینه روزگار” به قلم خانم فاطمه سرمشقی (به ویژه فصل دوم آن) مانند یک قطب نما خواننده را در خوانش و فهم سووشون یاری می دهد. داستانِ سووشون در بحبوحه‌ى جنگ جهانى دوم روایت مى‌شود، آنگاه که نیروهاى انگلیسى وارد مرزهاى جنوبى ایران شده‌اند و سواى از اعلامِ بى طرفى ایران، بدون خون و خونریزى مملکت را تصاحب کرده‌اند.
سووشون به هفده زبان ازجمله انگلیسی، فرانسوی، ایتالیایی، ژاپنی و چینی برگردانده شده است. کتاب سووشون سیمین دانشور نویسنده و مترجم ایرانی به‌تاریخ هشتم اردیبهشت سال ۱۳۰۰ در شیراز دیده به جهان گشود. پدرش «محمدعلی دانشور» پزشک و مادرش «قمرالسلطنه حکمت»، مدیر هنرستان دخترانه بود. سیمین با علاقه‌ی وافری که از کودکی به کتاب خواندن داشت و به‌واسطه‌ی کتاب‌‌خانه‌ی غنی پدرش، با ادبیات ایران و جهان آشنا شد. دوره‌ی ابتدایی‌اش را در مدرسه‌ی انگلیسی‌زبان مهرآیین گذراند و زبان آنگلیسی را این‌گونه آموخت.
رمان سووشون در نظرگاه زری روایت می‌شود و شیوه گسترش طرح آن کلاً تابع مسأله نظرگاهی است که نویسنده برای روایت داستان برگزیده است. زری، ملموس‌ترین قهرمان رمان، در همه درگیری‌ها حضور دارد و وقایع را به ترتیب توالی زمان واقعی نقل می‌کند. داستان کتاب سووشون با زبانی ساده، روان و بدون پستی و بلندی آغاز می شود و نویسنده از هرگونه تزئین و تذهیب واژگان پرهیز می کند. مخاطب در صفحات اولیه کتاب، به درونمایه اصلی رمان پی می برد و برای آنچه قرار است بعداً با آن مواجه شود، پیش آگاهی پیدا می کند که مصداقی است از آنچه در ادبیات فارسی به آن، آرایه ادبی براعت استهلال می گویند. یوسف و همفکرانش چنین آشوبى را در میانه‌ى این قحطى و آشفتگى صلاح نمى‌دانند.
سال‌هایی که انگلیس در فارس نیرو پیاده کرده و جنگ ناخواسته با خود گرسنگی و بیماری آورده‌است. حاکم دست نشانده با فروش آذوقهٔ مردم به ارتش بیگانه به قحطی دامن می‌زند. یوسف، خان روشنفکر و متکی به ارزش‌های بومی، حاضر به فروش آذوقهٔ مردم به ارتش بیگانه نیست و می‌خواهد از مردم پشتیبانی کند. اما زری، همچون همه زنان سووشون، حتی چهره‌های منفی چون عزت‌الدوله، که هریک به نوعی وجوه گوناگون ستمدیدگی، بی‌پناهی، ناکامی، فداکاری و تحمل زن ایرانی را به نمایش می‌گذارند، مسالمت‌جویانه، می‌کوشد او را آرام کند. سووشون هم وجه واقع‌گرا و هم وجه نمادگرا و درواقع، ساختاری دو لایه دارد؛ یکی لایهٔ روایی یا داستانی و دیگری لایهٔ رمزی یا تمثیلی. لایهٔ روایی آن، داستانی جذاب در محیط اجتماعی ایران است که در آن از مظاهر فرهنگ و تمدن ایرانی و بیانی شاعرانه استفاده شده‌است.
این کتاب علاوه بر این، به زبان های مختلف دنیا از جمله انگلیسی، فرانسوی، ایتالیایی، ژاپنی و چینی نیز ترجمه شده است. نمایش سووشون با اقتباس از این رمان، در سال ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ در تهران به روی صحنه رفته است. او این که زندگی خودش در رفاه و آسایش باشد و زیردستانش را در فقر و بدبختی ببیند، نمی‌خواهد.
تک‌گویی افسر زخمی از چگونگی برخورد نیروهای ارتشی با عشایر، روشنگر بخشی از وقایع تاریخی رویدادهای رمان است. آوردن تک‌گویی های دیگران از ضعف‌های داستان گویی به شیوه اول شخص مفرد است. زیرا در این شیوه‌ى نقل داستان، راوی فقط می‌تواند از احساسات درونی خود بگوید و در جریان خصوصیات درونی دیگر شخصیت‌ها قرار نمی‌گیرد. محدودیت دانشور در رعایت زاویه دید اول شخص –برای حفظ پیوستگی ساختمان رمان- او را وا می‌دارد تا برای گسترش میدان دید رمان و در برگرفتن صحنه‌های جامع از زندگی اجتماعی، از تک‌گویی‌های شخصیت‌های دیگر استفاده کند. کتاب صوتی «سووشون» اثر معروف سیمن دانشور توسط موسسه صوتی آوانامه منتشر و راهی بازار نشر شد.
دیدگاه یوسف خط تلاقىِ چندین دیدگاه مختلف است و شاید همین امر باشد که از او سیاوش مى‌سازد. از سویى دیگر باید دنباله‌ى خط فکرىِ راوىِ داستان، زرى را پى گرفت. داستان کتاب صوتی سووشون از میانه‌ى ذهنیات و ادراکات زرى روایت مى‌شود. هم اوست که از گفته اعتراض گونه‌ى شوهرش در مجلس عقد بیمناک مى‌شود. با وجود اینها، تقی‌زاده معتقد است که دانشور از لحاظ مشرب فکری، آزاده و آزاده‌اندیش بود و پابند هیچ ایدئولوژی خاصی نشده و به دسته و گروه و حزبی وابسته نبوده‌است. نیز بینش مسلط او را اعتدال، درونمایه مسلّط داستانهایش را آزادی‌های بنیادی زن و جهان‌بینی مسلّط او را امید به آینده می‌داند.
یکی از موضوعات بر جسته کتاب، نقش زنان در جامعه و خانواده است؛ زری نمادی از زن ایرانی است که در نهایت از سکوت خود بیرون آمده و تصمیم می گیرد نقش فعالی در جامعه ایفا کند. کتاب سووشون نوشته‌ی سیمین دانشور آغازگر فصلی تازه در تاریخ داستان نویسی ایران به شمار می‌آید. دانشور در این داستان پرحرکت و ماجرا، با نثری شاعرانه، دقیق و محکم، تصویری درونی و هنرمندانه از تحولات منطقه فارس در سال‌های جنگ دوم جهانی به دست می‌دهد. شخصیت های سووشون با قدرت مشاهده درخشانی ترسیم شده‌اند؛ آنقدر مشخص که هریک روحیه و عملکرد گروه اجتماعی معینی را مجسم می‌کنند. اختلاف طبقاتی در جامعه به شدت به چشم می‌آمد و زندگی خان‌ها باید از طریق تامین نیازهای سربازان انگلیسی تامین می‌شد. اما یوسف، قهرمان داستان که خان است و تحصیلکرده، از این کار سر باز می‌زند.
ثبت ديدگاه