در این رکن، هوا بیشتر از سایر ارکان است به همین علت مزاج گرم و تر نام گرفته است. در نظریه‌های اصلی انسان شناسی این باور وجود دارد که خودشناسی برای تحقق زندگی بهتر یک امر بدیهی است. 1 بوعلی سینا، عناصر (ارکان) را نوعی اجسام ساده می‌داند که اجزای اولیه تن آدمی و موجودات دیگر را تشکیل می‌دهند.

وجه اشتراک ارکان چهارگانه و اخلاط چهارگانه غیر از تشابه در موقعیت مکانی آن‌ها از کیفیت‌های مربوط به هرکدام نیز ناشی می‌شود. مزاج شناسی یکی از علومی است که از زمان قدیم مورد توجه خاص و عام بوده از جمله گستردگی آن برای تشخیص و درمان بیماری‌های جسمی و روحی، زیرا تمام جنبه‌های زندگی انسان تحت تاثیر طبیعت بدنش قرار دارد و هر غذایی که می‌خورد بر تمامی اعضا بدن از مغز گرفته تا کلیه تاثیرگذار است. ولی همین فرد می‌تواند دچار مزاج عارضی یا سوء مزاجی متفاوت از مزاج اصلی خود شود بدون آنکه همه علائم تغییر کند. این امر یعنی تفاوت قائل شدن و تشخیص میان مزاج ذاتی با مزاج اکتسابی یا مزاج بیماری. در طب قدیم اعتقاد به وجود 4 حالت گرمی، سردی، خشکی و تری در بدن انسان وجود دارد که از ترکیب این چهار حالت 4 حالت دیگر به دست می‌آید که با مزاج‌های چهارگانه، اخلاط چهارگانه، ارکان (عناصر)چهارگانه و فصول قابل تطبیق است.

دنیای امروز ما، نوآور، تنوع‌طلب، پرتوقع، مشتری‌مدار و عرصه تکیه زدن بر سبک‌های گوناگون و نوین است. گسترش ارتباطات، تکنولوژی و مشتریانی که جلب رضایت آن‌ها دشوار است، باعث می‌شود تا چهره روزگار ما چنین باشد. ما با تجربه 9ساله در خدمت شما هستیم و همیشه رضایت شما اصلی ترین هدف ماست. بنابراین از دیدگاه طب سنتی اصیل ایرانی، برای تقسیم‌بندی افراد به چند گروه به لحاظ شخصیتی، بهتر است از واژه مزاج با تعریف مخصوص به خودش –یعنی شامل گرمی، سردی، تری و خشکی و ترکیب دوتایی آن‌ها- استفاده کنیم؛ و نه بیان مزاج با تعاریف مصطلحی غلط (یعنی واژه‌هایی چون دموی مزاج، سوداوی مزاج و… درست نیستند) . همان‌طور که در شکل سمت چپ ملاحظه می‌کنید، چهار خلط صفرا، دم، بلغم و سودا نیز در لوله‌آزمایش به شکلی قرار می‌گیرند که قابل تطبیق بر عناصر چهارگانه هستند.

نویسنده در این جلد به بررسی تأثیرات مثبت و منفی این طبع بر رفتارها، احساسات و عملکردهای اجتماعی می‌پردازد و به ارائهٔ راهکارهایی برای تعادل و کنترل آن می‌پردازد. در این جلد، علاوه بر توصیف ویژگی‌ها، به ارتباط دم با تغذیه و سبک زندگی نیز پرداخته شده است. یعنی فردی با مزاج گرم و خشک (دارای خلط صفراوی) روحیاتی شبیه با آنچه در خصوص آتش ذکر شد را دارا است. هر وقت انسان به سنی برسد که مزاج او در آن مرحله مانند مزاج اصلی‌اش باشد دچار بدحالی و بیماری می‌شود؛ زیرا که دو مزاج از یک نوع در بدن او افزایش پیدا کرده است. برای مثال شخصی که مزاج اصلی‌اش گرم و خشک است وقتی به سن جوانی برسد دچار بیماری می‌شود زیرا طبع گرم و خشک در بدن او افزایش پیدا کرده است؛ به همین دلیل بدن این فرد از حالت تعادل فاصله می‌گیرد و این حالت تا زمانی که شخص مرحله‌ی جوانی را پشت سر بگذارد، ادامه دارد. اما برعکس اگر شخصی مزاج اصلی‌اش سرد و مرطوب باشد، در مرحله‌ی جوانی به حالت سلامتی و شادابی می‌رسد زیرا در جوانی گرمی و خشکی در بدن افزایش پیدا می‌کند و باعث تعادل سردی و رطوبت در بدن این فرد می‌شود.

مزاجی را رطوبتی یا «مزاج تر» نامند که مقدار زیادی آب در سلول‌های بدن فرد جمع شده باشد و به‌اصطلاح رطوبت بر مزاج غلبه کرده باشد. اگر مقدار قابل‌توجهی مواد کانی و املاح جمع شده باشد، آن را «مزاج خشک» گویند. تشخیص مزاج فقط با بررسی چند نشانه مقدور نیست و باید نشانه‌های جامع توسط طبیب ارزیابی و تفسیر شود. زیرا بسیاری از افراد سالم، نشانه‌های متضادی دارند که تحلیل و تفسیر این نشانه‌ها بر عهده پزشک آگاه و متخصص در طب سنتی است. این کتاب به افرادی که مایل هستند دربارهٔ طب سنتی و مزاج‌شناسی اطلاعات بیشتری کسب کنند، پیشنهاد می‌شود.

به‌عنوان‌مثال در برخی افراد که دارای مزاج خشک هستند و میل به رطوبت دادن (تری دادن) به بدنشان از طریق خوابیدن در روز، پرخوری و… هستند، این رطوبت غیرطبیعی است. اما اگر این شخص از سرکه‌انگبین، خاکشیر و… استفاده کند؛ رطوبت طبیعی دارد و عوارضی ندارد. پس به نوع دومِ مزاج‌های غیر معتدل، یعنی گرمی و خشکی، گرمی و تری، سردی و تری و سردی و خشکی، مزاج مرکب اطلاق می‌شود. مزاج شناسی یکی از علومی است که از دیر زمان مورد توجه عام و خاص بوده است، همه انسان ها صرف نظر از میزان سواد و رشته تحصیلی و گرایش اجتماعی نسبت به مفاهیم مزاج شناسی واقف بوده و هر کدام به تناسب میزان فهمی که از آن داشتند در تمامی شئون زندگی از این علم بهره می بردند. برای دریافت کتاب مزاج شناسی و دسترسی به هزاران کتاب الکترونیک و کتاب صوتی دیگر و همچنین مطالعه معرفی کتاب‌ها و نظرات کاربران درباره کتاب‌ها لازم است اپلیکیشن کتابراه را نصب کنید. برای دانلود قانونی کتاب مزاج شناسی و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.

مثلا مزاج سرد نتیجه‌ای از علایم مزاج(سرد و خشک) و مزاج(سرد و تر) است. در تعدد ارکان، آتش بیشتر از بقیه ارکان است که به این مزاج، گرم و خشک می‌گویند. به عبارت ساده‌تر هرگاه ارکان چهارگانه در مقادیر مختلف و نسبت‌های نابرابر باهم ترکیب شوند، کیفیت‌های جدیدی ایجاد می‌کنند که همان مزاج‌ها هستند.

در فروشگاه کتووانیلا میتوانید انواع محصولات رژیم کتوژنیک و دیابت را بصورت اینترنتی سفارش دهید. در حال حاضر در دانشکده‌های طب ایرانی، پژوهش‌های متعددی جهت استانداردسازی روند شناسایی مزاج در حال انجام است. «آب و هوا» و «هوا» می‌توانند در مزاج‌های ذاتی و اکتسابی ما مؤثر باشند. در این شکل فرض بر این است که عناصر مختلف را درون لوله‌آزمایش ریخته‌ایم و لذا وزن‌های سنگین به سبک رسوب‌کرده‌اند؛ یعنی خاک که سنگین‌تر است در پایین‌ترین قسمت لوله و آتش که سبک‌تر است در بالای آن قرارگرفته و آب و هوا نیز در بین این دو به‌طور معلق قرار دارند. اگر با شکل بخواهیم موقعیت مکانی چهار ارکان (خاک، آب، هوا و آتش) را نسبت به یکدیگر بیان نماییم شکل زیر مناسب است.

اکثر بیماری‌های اکتسابی به دنبال غلبه یکی از اخلاط است که به آن «سوء مزاج» می‌گوییم؛ یعنی تغییری در ماده ایجادشده است و یکی از اخلاط افزایش پیداکرده است. بنابراین سوء مزاج یا برهم خوردن تعادل اخلاطی در بدن آدمی منجر به بیماری‌هایی می‌شود که لزوماً نشئت‌گرفته از وراثت فرد نیستند، بلکه غالباً عوامل محیطی منجر به سوء مزاج می شوند؛ چون تغییر بر تعادل اخلاطی مؤثر است. چیزی که موجب بهبود مزاج‌ها می‌شود، تمرین برای دفع بدی‌ها و تقویت خوبی‌های هر مزاج است و این همان مبارزه همیشگی انسان به شمار می‌آید که هر فردی به آن نیاز دارد و خداوند به تلاش انسان‌ها پاداش می‌دهد نه به مزاج آن‌ها. انسان‌ها به مواد مختلف با همۀ مزاج‌ها نیاز دارند و این موضوع بستگی به طبیعی و غیرطبیعی بودن آن دارد؛ مثلاً در سردی و خشکی، «چای سیاه» مزاجی غیرطبیعی دارد و «زرشک»، مزاجی طبیعی دارد. همان‌طور که گفته شد، مزاج‌ها اکتسابی و قابل‌تغییر هستند، ولی به شرطی این تغییر در مزاج ها مفید است که غیرطبیعی نباشد.

مزاج‌شناسی به‌عنوان یکی از راهکارهای طب سنتی در ایران شناخته می‌شود که با استفاده از آن، پزشکان طب سنتی به درمان بیماری‌های مختلف می‌پردازند. به عبارتی، اشخاص با استفاده از علم مزاج‌شناسی می‌توانند به درک مزاج هر شخص بپردازند و در نهایت در تشخیص و درمان بیماری، آن‌ها را یاری کنند. علیرضا قاسمی در کتاب «مزاج‌شناسی» ابتدا اخلاط چهارگانه و انواع مزاج را مورد مطالعه قرار داده، سپس شرح می‌دهد که برای درمان و غلبه بر آن‌ها چه باید کرد.