داستان به صورت کلی درباره شاعر بادیه نشین قرن هفتم قیس بن الملووه و بانوی اش لیلی بنت مهدی (که بعدها به لیله العامریه معروف شد) است. در پایان، با مراجعه به مطلب “مجموعه شعر رومانتیک، متن و جملات عاشقانه” می‌توانید به مجموعه عاشقانه نیز دسترسی داشته باشید. و در آخر چیزی نمی‌گذرد که قیس مجنونی تنها تاب این دوری را نیاورده و بر سر مزار لیلی، جان به جان آفرین تسلیم می‌کند.

اقتباس های عربی زبان از این داستان شامل نمایشنامه ی شوقی “عاشق دیوانه لیلی” است. تقلیدهای زیادی از آثار نظامی نگاشته شده است که تعدادی از آنها در نوع خود آثار ادبی اصیلی هستند. در این میان لیلی ازدواج اجباری با ابن اسلام را پذیرفته، ولی به او اجازه نمی‌دهد حتی به او دست بزند و در نامه‌ای از وفاداریش به مجنون برای او می‌نویسد. کتابی که برای دانلود شما عزیزان مهیا شده است، اسکن‌شده از روی نسخه‌ای مربوط به چاپ سال 1965 میلادی در مسکو است. اما در کنار این همه شادی و رفاه، امیر غم و اندوه فراوانی را متحمل شد.

منظومه لیلی و مجنون در مقایسه با منظومه خسرو و شیرین از همین شاعر، به درک تفاوت‌های فرهنگی اعراب و ایرانیان کمک می‌کند. شخصیت‌های داستان در روایت نظامی قراردادی بوده و تحول زیادی از حوادث داستان نمی‌پذیرند. منظومه لیلی و مجنون به زبان‌های مهم غربی ترجمه و منتشر شده‌است. کتاب لیلی و مجنون یکی از آثار برجسته ادبیات فارسی به شمار می‌آید که توسط شاعر نامدار نظامی گنجوی به نگارش درآمده است. این داستان عاشقانه، در قالب مثنوی و به‌صورت شعر روایت شده و به‌عنوان یکی از پنج مثنوی کلیدی نظامی در مجموعه پنج‌گنج (خمسه) شناخته می‌شود. اثر مذکور که در قرن ششم هجری تألیف گردیده، با عواطف عمیق انسانی و ارزش‌های عرفانی آمیخته است و به توصیف دقیق طبیعت و پیچیدگی‌های عشق زمینی و الهی می‌پردازد.

تبریز و مجنون با هم نزاع کردند و مجنون که برای لیلی دیوانه شده بود، تبریز را کشت. آنها بعداً در جوانی دوباره ملاقات می کنند و مجنون می خواهد با لیلی ازدواج کند. همچنین از لیلی در بسیاری از آثار آلیستر کراولی در بسیاری از متون مذهبی او از جمله کتاب دروغ نام برده شده است. این شعر حماسی در اوایل قرن نوزدهم توسط ایزاک دیزرائیلی به انگلیسی ترجمه شد و به مخاطبان بیشتری اجازه داد تا آن را درک کنند. اصل داستان در نوشته های عرفانی حضرت بهاءالله، هفت وادی، آمده است. دو شاعر سرشناس پارسی گوی رودکی و بابا طاهر هر دو از این عاشق و معشوق یاد می کنند.

پس از آن، بسیاری دیگر از شاعران فارسی زبان از او تقلید کردند و نسخه های خود را از این داستان عاشقانه نوشتند. بعد از دعا و راز و نیاز فراوان بالاخره آن‌ها صاحب یک فرزند پسر می‌شوند که نامش را قیس می‌گذارند. زمانی که قیس بزرگ شده و به مکتب می‌رود در میان همکلاسی‌هایش با دختری به نام لیلی آشنا می‌شود. – داستان “لیلی و مجنون” به عنوان یک داستان افسانه‌ای شناخته می‌شود، اما بر اساس افسانه‌های محلی و اساطیر متعددی ایجاد شده است. سرانجام خانواده لیلا برای رها شدن از مجنون، لیلا را به مرد ثروتمندی شوهر می‌دهند. لیلا در این خانه غصه‌دار است و شوهرش نیز نهایتا از این که لیلا را در فکر دیگری می‌بیند، دق کرده و می‌میرد.

پس از آن و در طی ۲۰۰ آنقدر از سوی نویسندگان بازنویسی می شود که خواه ناخواه دچار تغییرات با شاخ و برگ بسیاری می شود. لیلی و مجنون در حالی که شوهرش و پدرانشان برای آخرتشان دعا می کردند، در کنار یکدیگر دفن شدند. داستان اقتباسی به زبان آذربایجانی به همان نام لیلی و مجنون در قرن شانزدهم توسط فضولی و هاگیری تبریزی نوشته شده است. به گفته وحید دستگردی، «اگر انسان در تمام کتابخانه های موجود جست و جو کند، احتمالاً بیش از 1000 نسخه لیلی و مجنون را می یابد». تأثیرات دیگر این اثر شامل تاثیر بر حماسه‌های قدیمی‌ ایرانی، مانند وامیق و ادرا، نوشته شده در قرن یازدهم است که موضوعی مشابه عشق باکره و معشوق پرشور او را پوشش می‌دهد. (به نقل از زنی) قیس در سال 68 هجری قمری (مصادف با 688 میلادی) درگذشت، مرده ی او را در میان سنگ‌های محل دفن لیلی پیدا کردند و جسد او را نزد خانواده‌اش بردند..

از نظر این دسته از پژوهشگران او از آن‌چه در ظرفیت قریحه و ذوق کم‌نظیرش بوده، آن‌چنان که شاید، بهره نبرده است. با این وجود لیلی و مجنون نظامی شهرتی جهانی یافته است که نشان از قدر و جایگاه این اثر گران‌مایه است. بنا به نظر برخی پژوهشگران، شاعری عرب به‌نام قیس‌بن‌ملوح عامری که از اهالی نجد و متعلق به قبیله‌ی عامر و متخلص به مجنون بوده، دل به عشق دختری به‌نام لیلی می‌بازد و برایش شعر می‌سراید. این اشعار به محبوبیتی بسیار دست پیدا می‌کند تا آن‌جا که هر شعری با نام لیلی سروده‌شده، به این مجموعه نسبت داده می‌شود. این داستان در طی زمان دچار تغییر می‌شود و روایت‌های مختلف، از آن میانه روی برمی‌کشد. طه حسین، نویسنده‌ی مصری، وجود قیس یا فرد دیگری را با لقب مجنون مورد تردید قرار داده است و از اصرار برخی بر وجود شخصیتی واقعی به‌نام مجنون انتقاد کرده است.