معناي مسخ شدن انسان نيز اين است كه فرد با برداشتن گام‌هاي عملي بر ضد اقتضائات فطرت خود، صورت باطني‌اش تغيير مي‌يابد و ديگر فطرت در صحنة شخصيتش هيچ نقشي نخواهد داشت. بنابراين فرضي كه تفاوت افراد را در رابطه با استعدادها به تفاوت در وجود و عدم استعدادها مربوط مي‌سازد، از نگاه استاد مطهّري باطل است. استاد مطهّري همة فطريات (ادراكي و احساسي) را استعدادهاي انساني مي‌دانند؛۳۵ با اين تفاوت كه برخي از اين استعدادها، استعدادهاي ادراكي‌اند و برخي ديگر، استعدادهاي احساسي. بعد ديگر فطرت، فطرت احساسي است كه گرايش‌هاي انساني و مافوق حيواني انسان را دربر مي‌گيرند؛ گرايش‌هايي فطري همچون گرايش به پرستش، خلاقيت و دين.
مقصود استاد از حركت ديناميكي، اين است، كه انسان از درون خودش به سويي در حركت است و براي اين حركت نيازي به بيرون ندارد. اگرچه انسان براي تغذيه از بيرون استفاده مي‌كند، قدرت حركت و مسير حركت از بيرون به انسان وارد نمي‌شود؛ بلكه درون انسان است كه به سمت مشخصي در پويش و تكاپوست. البته همة امور فطري همانند فوران‌هايي هستند كه از ضمير انسان مي‌جوشند و به وسيلة جامعه هدايت مي‌يابند، كه در اينجا استاد به يكي از آنها (فطرت كاوش) اشاره كرده‌اند. مقایسهٔ انسان و حیوانتفاوت عمده انسان و حیوان در بینش‌ها و گرایش‌ها است.
به عبارت ديگر سرشتي اعم از فطري است و رابطة عموم و خصوص مطلق ميان آنها برقرار است؛ به اين معنا كه ممكن است ويژگي و صفتي براي فرد سرشتي باشد، ولي فطري نباشد؛ مانند بسياري از صفات ارثي (رنگ چشم، قد و…) كه فرد آنها را كسب نكرده، ولي سرشتي فرد شمره مي‌شوند. مرتضی مطهری روحانی شیعه ایرانی، استاد فلسفه و کلام اسلامی و مفسر قرآن است. او تالیفاتی پرشمار در علوم مختلف اسلامی داشته و نظرات و آثارش از لحاظ محتوا و شکل ارائه، جنبه‌های نوتری نسبت به دیدگاه‌ها و روش‌های سنتی حوزوی دارد؛ می‌توان از او به عنوان یکی از تاثیرگذارترین روحانیان معاصر در اندیشه و اثر نام برد. مطهری از مبارزین ضد حکومت پهلوی بود و پس از انقلاب اسلامی به عضویت شورای انقلاب درآمد.
تربیت با صنعت این تفاوت را دارد که در صنعت ، حساب حساب ساختن است . یعنی انسان منظوری را ابتدا دارد ، بعد ، از یک سلسله مواد و اشیاء برای منظور خود استفاده می‌کند در حالی که به خود این ماده توجه ندارد که با این کاری که روی آن انجام می‌دهد آن را کامل می‌کند یا ناقص ، ماده می‌خواهد کامل شود یا ناقص برای او فرقی نمی‌کند ، منظور ” من ” باید حاصل شود . یک نجار و یا یک معمار و بنا که عملش یک نوع ساختن است هدفش باید تأمین شود ، او به این کاری ندارد که این مقدار چوب و آهن و سیمان و امثال اینها را در ذات و طبیعت خودشان پرورش می‌دهد و آنها را تکمیل می‌کند و یا آنها را ناقص می‌کند ، بلکه اساسا گاهی لازم می‌شود که آن ماده را ناقص کند برای اینکه برای منظور او به کار بیاید . فطرت دو بعد ادراكي (شناختي) و احساسي (عاطفي) دارد، كه بعد ادراكي آن نيز به دو قسم تصورات و تصديقات تقسيم‌پذير است. در باب فطرت ادراكي، استاد مطهّري معتقدند كه انسان تصورات فطري ندارد؛ ولي تصديقات فطري به معناي تصديق بديهي اولي دارد. به بيان ديگر، شخصيت (به تعبير قرآن شاكله در آية «كل يعمل علي شاكلته») و هويت انسان را اعمال او شكل مي‌دهند؛ اما شرط اين اعمال آن است كه به طور مكرر و مداوم از انسان سر بزنند؛ چراكه اعمال مقطعي و گذرا، اثري پايدار بر فرد نمي‌گذارند و تأثيرشان به‌سرعت زايل مي‌شود؛ لذا در تكوين شخصيت انسان تأثير چنداني ندارند.
بنابراين اگر در شخصي استعداد هنري بروز نمي‌كند، به سبب اين است كه شخص يادشده از فطرت هنري بي‌بهره است (تفاوت در وجود). فطریات انسان را این گونه مطرح میکنیم می گوییم یک سلسله مسائلی بوده و است که این مسائل را به نام انسانیت مطرح میکنند انسان گاه دنبال سود ومنافع می رود و هر چه که به ادامه حیات کمک شود به آنتمایل دارد ، خیلی طبیعی ونمطقی است کهانسان دنبال سود برود جوردر نمی آید. تنظیم و ویرایش علمی این کتاب توسط آقای دکتر علی مطهری (عضو هیئت علمی گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران) انجام شده است۱.
همچنين استعدادهاي فطري امكان رشد دارند؛ ولي نه منحرف و بيمار مي‌شوند و نه مسخ، بلكه انسان است كه از فطرت خود فاصله مي‌گيرد. انتشارات صدرا (مرکز نشر آثار استاد شهید مطهری) در سال ۱۳۵۷ شمسی توسط استاد شهید آیت‌الله مطهری به منظور ساماندهی به امر نشر آثار معظم‌له و جلوگیری از پراکندگی در چاپ این آثار به وسیله ناشران متفرقه –که موجب کاهش کیفیت و بی‌نظمی در عرضه آن شده بود –تأسیس گردید. با اين‌همه استاد مطهّري در آثار خود، توسعي در مفهوم فطرت (ديني) قايل شده و دايره آن را فراتر از مفهوم پيش‌گفته «ادراك و گرايش به الله» دانسته‌اند.
ثبت ديدگاه