پس در این جا انتخاب زبان ادبی، دقیقاً در همسویی و هم صدایی با ساختار روایت صورت گرفته است و ایراد چندانی بر آن وارد نیست. گویشی که ظاهراً تا به آن سال‌ها تقریباً به همان صورت در منطقه رواج عمومی داشته است. در این جا هم نکته‌ی اول در آن جاست که شکل‌گیری داستان کوتاه بر اساس استناد به مقدمه‌ی جمال زاده بر یکی بود یکی نبود، عصیان بر ادبی بودن نثر مکتوب دانسته شده است که همه‌ی حقیقت نیست. خود داستان‌های یکی بود یکی نبود با آن ویژگی‌های بارزی که داشتند باعث تأثیرگذاری بر نویسندگان شدند و خصوصیات دیگری را که در خود نهفته داشتند به صورت یک مجموعه از قاعده‌های داستان نویسی به یک‌باره بر ملا کردند و توجه مخاطب را به نمود عملی آن‌ها در داستان‌ها معطوف کردند. خصوصیاتی چون امروزی کردن واقعیت‌های درونی داستان، ایجاد استواری و قوام در ساختار روایت، تقویت رابطه‌ی علت و معلولی وقایع یا همان طرح و پیرنگ، فضاسازی‌های مناسب، صحنه پردازی‌های ملموس، شخصیت پردازی‌های واقعی و در مجموع پرداخت کامل و هماهنگ همه‌ی اجزای روایت، و همراهی زبان ساده و همه کس فهم با این ویژگی‌ها باعث اقبال نویسندگان به این شیوه از داستان نویسی شد. بنابراین، همه‌ی حقیقت در همان یک نکته نهفته نبود که قصه‌ی امروز فقط به خاطر عصیان بر ادبی بودن زبان پا به عرصه‌ی وجود گذاشت.
بلقیس و شوهرش، کلمیشی، سه پسر و یک دختر به نام‌های خان‌محمد، گل‌محمد، بیگ‌محمد، و شیرو دارند. خشک‌سالی شدید امرار معاش این خانواده را که غالباً متکی بر چوپانی است، دشوار کرده و آنان را به دیمی‌کاری که محصول و سود قابل‌توجهی ندارد واداشته‌است. پس از آن «از خم چنبر» را منتشر می‌کند که بسیاری معتقدند موضوع یا ماجرا در این داستان اهمیت ندارد.
مجلد اول رو تموم کردم .حتی یک اشتباه چاپی هم داخل این کتاب ندیدم . حتی یک کلمه و یک سطر ناخوانا هم وجود نداره در این چاپ .یک چاپ کاملا معتبر .
به همین خاطر است که راوی خود را به جلد تک تک شخصیت‌ها فرو مي‌برد ـ حتی شخصیت‌های منفی و میانه ـ تا همه از فرصت کافی برای مطرح کردن صحبت‌ها و استدلال‌های خود بهره مند شوند. تاریخ هم این حقیقت را به اثبات رسانده است که همه‌ی حکومت‌های فردی به طور مطلق قلدر و مستبد نبوده‌اند. مارال، دختر جوان کرد، اسبش را به سوی زندان شهر می‌تازاند تا پدر و نامزدش، دلاور، را که هر دو در حبس‌اند ملاقات کند. شخصیت‌های اصلی داستان همگی به هنگام دیدار مارال از زندان شهر و بازگشت به نزد عمه‌اش، بلقیس، معرفی می‌شوند.
ستار نیز که برخلاف دستورالعمل‌های حزب توده هم‌پای گل‌محمد جنگیده بود، کشته می‌شود. نام این رمان از روستایی در بخش سرولایت شهرستان نیشابور در پایکوه حیدری گرفته شده که حوادث برخی از قسمت های این رمان در آن رخ میدهد. با تلاش نافرجام یکی از اعضای حزب توده برای ترور محمد رضا پهلوی، آخرین شاه ایران، ورق بر می‌گردد. حزب توده به محاق سیاسی فرو می‌رود و از هرگونه فعالیت رسمی منع می‌شود. یکی دو ایراد دیگری که در ادامه‌ی همین عبارت‌ها ـ علاوه بر مطلق کردن زبان فارسی ـ بر دولت آبادی وارد مي‌شود باز چندان منطقی و قانع کننده به نظر نمي‌رسند یکی صحراگرد انگاشتن همه‌ی اقوام ایرانی است و عصیانگری را به صحراگردها نسبت دادن است و دیگری یک «سنت ایرانی قهرمانی از قدیم تا امروز» در قوم ایرانی دیدن است. «انگار ملت ایران، تاریخ نداشته است و این تاریخ از کشمکش دیالکتیکی اقشار، طبقات و گروه‌های مختلف به وجود نیامده است که ما صحراگردی را مطلق کنیم و “سنت ایرانی قهرمانی” را هم مطلق کنیم، و گمان کنیم نقش گل محمد، نقش ملت ایران است، و بعد “اراده کنیم” که به نمایندگی از سوی ملت ایران، رمان ملی بیافرینیم.
آن‌چنان که در نهایت آن‌ها را به تنها گذاشتن قهرمان‌شان مجبور می‌کند. «کلیدر» گویا خودآگاهی قهرمان گم‌شده‌ی جامعه و خود دولت آبادی است. این کتاب به مخاطب کمک می‌کند تا با زندگی مردم دهقان و کارگر در دهه‌های 1320 و 1330 شمسی آشنا شود و با مفاهیمی مانند مبارزه علیه ظلم و عدالت آشنا شود. کلیدر داستان مبارزه قشر ضعیف و ستم‌دیده‌ی جامعه علیه ظلم و تلاش برای رسیدن به عدالت است. دولت‌آبادی در این کتاب اوضاع و احوال طبقات ستمدیده، به‌ویژه دهقانان و کارگران روستایی را به تصویر می‌کشد. در سال ۱۳۵۳ مهین اسکویی، کارگردان تئاتر از او دعوت کرد که در نمایشنامه «در اعماق» اثر ماکیسم گورکی ایفای نقش کند.
آن‌چنان‌که گل‌محمد که در ابتدا یک مرد روستایی معمولی با جثه و هیبتی لاغر و سرشت و طبیعتی سخت‌کوش، اهل خانه و زندگی معرفی شده بود، در ادامه شرایط برایش به گونه‌ای رقم می‌خورد که به ناگاه و ناآگاه راهی جز برافراشتن بیرق سرکشی با حکومت و اربابان نمی‌یابد. در همین مسیر است که نویسنده با اسیر کردن او در موقعیت‌های خاص به کنکاش در ذهن او می‌پردازد و ناشناخته‌ترین افکار و توهمات و دوگانگی‌ها‌ی چنین فردی با فرهنگ و پیشه و تبار و تاریخی مشخص را برای مخاطبش روایت می‌کند. او در شرایطی سخت قرار گرفته، چنان که مجبور می‌شود برای حفظ ناموس و جان خود، دو مأمور حکومت را بکشد. از این پس او به خاطر رفتارهای یاغی‌منشانه‌ی خود (از جمله کشتن مأمورین حکومت و سپس گریختن از زندان) به هیبت یک شورشی درمی‌آید که البته ناجی و دستگیر مردم نیز هست. او اگرچه گاه با خان‌ها و مأموران حکومتی بر سر یک سفره می‌نشیند، اما هم‌زمان پناهگاه مردم له‌شده از جور ملاکان و حکومت نیز هست.
پس انتخاب شیوه‌ی تک گویی بیرونی برای تصویر دوره‌ی اقتدارگرایی‌های عصر پدرسالاری و مبارزه‌های فردی و ملازم با آن دوره‌ها، اگر میدان دادن به خودکامگی‌های راوی در روایت است، این خودکامگی در همسویی کامل با زمینه و موضوع و ماجرا قرار دارد و در این جا قبح چندانی ندارد. کلیدر، یک رمان عظیم روستایی است در ۱۰ جلد و بالغ بر سه هزار صفحه که او بیش از ۱۵ سال عمرش را صرف نگارش آن کرده‌است و حجیمترین رمان فارسی به شمار می‌رود ؛ البته گمان نمی‌رود که دوباره چنین حادثهایی تکرار شود، با زبانی فخیم و حماسی و بیش از شصت شخصیت که جملگی تمام و کمال پرداخته شده‌اند. ایمالز اولین وبسایت مقایسه قیمت در ایران است.ایمالز جستجوگر کالا در بین فروشگاه‌های اینترنتی است، و به خریدار کمک می‌کند تمام انتخاب‌های خود را در یک جا مشاهده کرده و کالاها را با قیمت ارزان‌تری تهیه کند.
ثبت ديدگاه